مقاله آلکالوئیدها به هر یک از ترکیبات آلی شیمیایی گفته می‌شود که دست کم دارای یک اتم نیتروژن (ازت) در حلقه هتروسیکلیک باشد. مشخصه آلکالوئیدها داشتن ترکیبات نیتروژنی هستند. تاکنون بیش از 10.000 آلکالوئید در طبیعت یا در آزمایشهای شیمیایی شناسایی شده است.
آلکالوئیدها
پیشگفتار
از نظر بیولوژیکی و شیمیایی ترکیبات همگنی نیستند ازت دار هستند و اکثراً در گیاهان وجود دارد در تعدادی از حیوانات هم دیده می شود. و قبلاً آلکالوئید ها را در آزمایشگاه بطور مصنوعی تهیه کرده اند. و آلکالوئیدها عامل آمین را دارند به همین دلیل اغلب خاصیت بازی دارند. بخصوص آلکالوئید هایی که در داروسازی و پزشکی استفاد می شوند و دارای اثرات فیزیولوژیکی هستند.
در بین گیاهان
- نهاندانگان Angiosperm
- لگومینوزهاleguminuosae
- پاپاوراسی papaveraceas
- Ranunculaceas
- روبیاسن Rubiaceae
- سولاناسه Solanaceae
- ببریداسی Berberidaceae
از نظر تولید آلکالوبید بیار جالب می باشد.
گیاهان خانواده لابیه وروزاسه فاقد آلکالوئید هستند.
گیاهان بازدانه Gymnosperm به ندرت دارای آلکالوئید می باشند.
گفته شده که گیاهان تکر تولید آلکالوئید نمی کنند. ولی تحقیقات نشان داده که گیاهان خانواده آماریلید Amarylidaceae و لیلیاسه Liliaceae از همزین خانواده های گیاهی هستند که تولید آلکالوئید می کنند.
آلکالوئید ممکن است در اندامهای مختلف گیاه وجود داشته باشد.
دانه: نواومیک، کلشیک
میوه: فلفل سیاه، شوکران
برگها: بلادون، هیوسیاموسی
ریشه ها: آرکونیت، بلادون
ریزم و ریشه ها: ایپکا، هیدراستیل
پوست: سکنونا، انار
آلکالوئیدها در قارچ ها هم وجود دارند مانند: ارگو و قارچ آمانیتا
روشهای نگهداری آلکالوئیدها مختلف است.
- اسم آلکالوئید ممکن است از اسم کلی گیاه مولد آن گرفته شده باشد( هیدراستین، آتروپین).
- اسم اختصاصی گیاه مولد آلکالوئید( کوکائین، بلادومین)
- اسم معمولی گیاه دارویی ( ارگوتامین)
- خاصیت فیزیولوژیکی( امتین، مرفین).
- و اسم کاشف آلکالوئید که به ندرت استفاده می شود پله تیرسین
تشخیص آلکالوئید
برای تشخیص آلکالوئید های مختلف که بدست می آید از افزودن پیشوند یا پسوند استفاده می شود. کنین و کنیدین، هیدروکنین طبق قرارداد بین المللی آخر اسم در آلکالوئید باید به حروف (آی ، ای، ئن) ختم می شود .
آلکالوئید معمولاً دارای یک اتم ازت است. بعضی از آلکالوئید ها مانند الذگوتامین ممکن است تا پنج عدد ازت در مولکول آن وجود داشته باشد. و اتم ازت ممکن است به صورت آمین نوع اول و دوم و سوم باشد. چنین ترکیبی دارای خاصیت قلیایی است. قدرت این ترکیب بستگی به ساختمان مولکول و محل قرار گرفتن سایر عوامل در مولکول دارد.
آلکالوئید هایی که اتم ازت چهار ظرفیتی دارند مانند کلروهیدارت توبوکورارین یا کلروهیدرات موسکادبن از نظرکلی چزء آلکالوئید محسوب نمی شود. چون اتم ازت در این ترکیبات فاقد اتم هیدروژن است. و خواص شیمیایی آن کاملاً متفاوت است. ولی از نظر سهولت این ترکیبات نیز جزء آلکالوئید ها طبقه بندی می شوند.
سایر ترکیبات ازت دار که دارای خواص فیزیولوژیکی هستند نیز جزء آلکالوئید ها قرار می گیرند. مانند بازهای پودین،پریمیدن آلکالوئید ها دارای خواص شیمیایی و فیزیکی مشترک زیادی هستند.
آلکالوئیدهای گروه پیریدین و پی پریدین
فهرست مطالب
پیشگفتار( آلکالوئیدها)
آلکالوئیدهای گروه پیریدین و پی پریدین
آلکالوئید های گروه تروپان
آلکالوئیدهای گروه لینولین
آلکالوئیدهای گروه ایزوکینولین
آلکالوئیدهای گروه اندول
گروه استروئید آلکالوئید ها
آلکالوئیدهای گروه لوپی نان
آلکالوئید های گروه آلگامین( آلکالوئید های آمین)
آلکالوئیدهای گروه پورین
برخی گیاهان آلکالوئید دارو و خواص آنها