بررسی و مقایسه میزان افسردگی در بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی و مقایسه میزان افسردگی بین دانشآموزان دختر و پسر مقطع متوسطه در شهرستان کوهدشت انجام گرفت. به این صورت که تعداد ۴۰ نفر از دانشآموزان (۲۰ نفر دختر و ۲۰ نفر پسر) با روش نمونهگیری خوشهای به طور تصادفی انتخاب و براساس آزمون افسردگی بک مورد آزمون واقع شدند. مطابق اغلب یافتههای پیشین بخصوص در خارج از کشور) یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهند که در کل افسردگی دانشآموزان دختر مقطع متوسطه به طور معناداری بالاتر از میزان افسردگی دانشآموزان پسر در این مقطع میباشند.
همچنین برحسب نتایج تحلیل آماری t استودنت برای گروههای مستقل با درجه آزادی ۳۸=d.f و در سطح آلفای (۵/۰ = ) جهت بررسی فرضیه یک سویه که «میزان افسردگی دانشآموزان دختر مقطع متوسطه به طور معناداری بالاتر از میزان افسردگی دانشآموزان پسر مقطع متوسطه میباشد» نتایج بیانگر تفاوت معنیدار بین میزان افسردگی دو گروه میباشد.
بیان مسأله:
مسائل و مشکلات عاطفی، امروزه در جهان شیوع و گسترش زیادی پیدا کرده است و بسیاری از افراد از مشکلات و بیماریهاو اختلالات عاطفی رنج میبرند. این مسائل و مشکلات نه تنها افراد را زیر پوشش قرار میدهند بلکه به تبع فرد، جامعه را هم در برگرفته و دچار اختلالات و معضلات بسیاری مینمایند و عواقب و تبعات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و آموزشی زیادی را به دنبال خود میکشند بررسی مشکلات عاطفی به اشکال مختلف در مدارس، دانشگاهها و مراکز علمی از دیرباز مورد توجه بوده است. یکی از روشهای بررسی مشکلات روانی بررسی میزان افسردگی در افراد میباشد، مسئله تحقیق حاضر به بررسی میزان افسردگی در دانشآموزان و نیز مقایسه آن در دو جنس با یکدیگر در سطح شهرستان کوهدشت میپردازد.
اهمیت و ضرورت تحقیق:
توجه به مسایل و موضوعات ذیل هر پژوهشگری را به این حیطه سوق میدهد که درباره وضعیت روانی دانشآموزان مقطع متوسطه و همچنین بازنگری مجدد بر یکی از بیماریهای عصر حاضر یعنی افسردگی تحقیق نماید.
- موضوع بازنگری بر میزان فراوانی افسردگی در بین نوجوانان با توجه به اینکه پژوهشگران دریافتهاند که حدود ۸ درصد پسران و ۱۰ درصد دختران در دوران نوجوانی افسرده میشوند (ترجمه گنجی، ۱۳۷۸).
- یافتههای پژوهشگران نشان میدهد که تا قبل از پایان دوران نوجوانی یعنی ۱۹ سالگی تعداد دختران افسرده دو برابر پسران افسرده میباشد (ترجمه گنجی، ۱۳۷۸) بر این اساس بررسی کردن این امر ضروری است که آیا دختران نوجوان بیشتر از پسران نوجوان دچار افسردگی میشوند.
- بحث و موضوع تغییرات نظام آموزشی دوره متوسطه و پدیدار شدن نظام نوین آموزشی بنام پیشدانشگاهی و همچنین قرار گرفتن دانشآموزان در یک بحران استرس زا آموزشی، پژوهشگر را به این حیطه تحقیقی سوق میدهد که عوارض روانی این تغییرات آموزشی چه میباشد و چگونه میتوان آن را شناسایی نمود.
- مطالعه و بررسی مشکلات روانی دانشآموزان زمانی پراهمیت میگردد که این مسایل در محیط و فرهنگهای مختلف صورت گیرد تا شاید بتوان از نتایج حاصله از آن در برنامهریزی احتمالی جهت کاهش افسردگی در مدارس استفاده کرد چرا که این قبیل بیماریها اگر به موقع تشخیص داده نشود ریشه میدواند و اثرات آن به صورت افزایش میزان خودکشی و در شکل خفیفتر بصورت کندی پیشرفت تحصیلی نمایان میشود.
اهداف تحقیق:
هدف کلی:
بررسی و مقایسه میزان افسردگی در بین دانشآموزان دختر و پسر مقطع متوسطه
اهداف اختصاصی:
- بررسی میزان افسردگی در بین دانش آموزان دختر مقطع متوسطه
- بررسی میزان افسردگی در بین دانش آموزان پسر مقطع متوسطه
- مقایسه میزان افسردگی در بین دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه
سؤالات و فرضیات تحقیق:
- میزان افسردگی دانشآموزان دختر مقطع متوسطه چقدر است؟
- میزان افسردگی دانشآموزان پسر مقطع متوسطه چقدر است؟
- میزان افسردگی دانشآموزان دختر به طور معناداری بالاتر از میزان افسردگی دانشآموزان پسر است.
روش تحقیق:
با توجه به عنوان و موضوع پژوهش، بررسی و مقایسه میزان افسردگی در بین دانشآموزان مقطع متوسطه، تحقیق حاضر از نوع روش تحقیق علی- مقایسهای یا گروه ملاکی میباشد «عمدهترین ویژگی تحقیق علی- مقایسهای این است که این پژوهش پس از وقوع علت آغاز و پژونشگر اقدام به جمعآوری اطلاعات میکند. پژوهشگر معلول یا متغیر وابسته را مورد بررسی قرار داده و با مراجعه به گذشته به کشف علت میپردازد.» (دلاور، ۱۳۸۳).
جامعه پژوهش:
دانشآموزان دختر و پسر مقطع متوسطه کلیه دبیرستانهای شهرستان کوهدشت
حجم نمونه:
تعداد ۴۰ نفر از دانشآموزان مقطع متوسطه حجم نمونه تحقیق حاضر میباشند که این تعداد را دو گروه ۲۰ نفره از دانشآموزان دختر و پسر تشکیل میدهد.
تعریف عملیاتی واژهها و اصطلاحات:
افسردگی: افسردگی بیماری است که خصوصیت اول و عمده آن تغییر خلق است و شامل احساس غمگینی است از یک نومیدی خفیف تا احساس تأمین شدید ممکن است نوسان داشته با شد، این تغییر خلق نسبتاً ثابت برای روزها، هفتهها، ماهها، یا سالها ادامه دارد. همراه این تغییر خلق تغییرات شخصی در رفتار، نگرش، تفکر، کارایی و اعمال فیزیولوژیک وجود دارد (رس، ۱۹۸۲).
میزان افسردگی: منظور از میزان افسردگی در این پژوهش نمرهای است که آزمودنی در تست افسردگی بک کسب میکنند.
دانشآموز: دختر و پسری که طبق مقررات آموزش و پرورش در مقطع متوسطه یکی از دبیرستانهای شهرستان کوهدشت مشغول به تحصیل میباشند.
سطح متوسطه: یکی از مقاطع تحصیلی نظام آموزش و پرورش کشور است که در برگیرنده دوره سه ساله میباشد. هدف کلی این مقطع تحصیلی اعتلای سطح فرهنگ دانش عمومی و شناخت بهتر استعدادها و علاقه دانشآموزان و ایجاد زمینه مناسب هدایت آنان به زمینههای تحصیلی موردنظر و احراز آمادگی نسبی جهت ادامه تحصیلات عالیتر است.
شهرستان کوهدشت: یکی از شهرستانهای استان لرستان است که در جنوب غربی این استان قرار دارد.
فصــل دوم
«پیشینه تحقیق»
مبانی نظری
تعریف افسردگی:
افسردگی[۱] یک نوع اختلال عاطفی است، بارزترین علامت اختلالات عاطفی تغییرات و نوسانات مشهوری است که در خلق بیماران مبتلا به آن یافت میشود. که معمولاً به شدت متفاوت است از خلق بیماران مبتلا به آن یافت میشود که معمولاً به شدت متفاوت است از خلق افراد سالم، و تظاهر آن به صورتهای افسردگی و یا خوشحالی زیاده از حد (مانی) میباشد. مانی عبارتست از سرخوشی، گشادهرویی، تحریکپذیری، پرحرفی، عزت نفس کاذب و پرش فکری افراطی. افسردگی هم دارای علایم و نشانههای بارزی همچون احساس غمگینی شدید، عصبانیت و بیحوصلگی، بیعلاقگی و عدم لذت بردن از فعالیتهای تفریحی، کاهش انرژی یا بیقراری، بیاشتهایی، کاهش وزن، بیخوابی، کاهش قوای ذهنی، کاهش میل جنسی، احساس بیارزشی و گناه، احساس نومیدی، فکر خودکشی وعلایم و دردهای جسمانی باشد (شاملو، ۱۳۶۴) یا به قول دیگر افسردگی حالت روانی ناخوشایندی است که با دلزدگی، یاس، خستگی پذیری مشخص میشود و غالباً با یک اضطراب کم و بیش شدید همراه است (منصور، دادستان، ۱۳۶۵).
افسردگی یک هیجان عادی بیشری است، این افسردگی عادی یا علایمی مثل غمگینی، دلشکستگی، نومیدی، ناکامی، ناشادی مشخص میشود. این احساس همگانی و عمومی
تجزیه و تحلیل اطلاعات و دادهها:
با توجه به اینکه پژوهش حاضر به دنبال بررسی فرضیات و یا سؤالهای تحقیق میباشد لذا در این فصل محقق به دنبال آزمون این سؤالات و فرضیات است.
با توجه به نتایج آزمون افسردگی بک که از اجرای آن بر روی دو گروه دختران و پسران بدست آمده و با توجه به تفسیر نتایج براساس جدول درجات افسردگی بک مندرج در صفحه ۳۵ جدول ذیل استخراج میگردد.
فهرست مطالب
چکیده تحقیق
فصل اول
«طرح تحقیق»
– مقدمه
– بیان مسأله
– ضرورت و اهمیت تحقیق
– اهداف تحقیق
– سؤالات و فرضیات تحقیق
– روش تحقیق
– جامعه پژوهش و حجم نمونه
– تعریف واژهها و اصطلاحات
فصل دوم
«پیشینه تحقیق»
– مبانی نظری
– تعریف افسردگی
– علایم افسردگی
– دیدگاهها و مکاتب مرتبط با افسردگی
– پژوهشهای انجام شده پیرامون موضوع تحقیق
الف: پژوهشهای انجام شده در خارج از کشور
ب: پژوهشهای انجام شده در داخل ایران
فصل سوم
«روش تحقیق»
– روش تحقیق
– روش آماری
– متغیرهای تحقیق
– جامعه تحقیق
– حجم نمونه
– ویژگیهای نمونه
– ابزار سنجش
– اعتبار و روایی ابزار سنجش
– روش جمعآوری اطلاعات
– ابزار اندازهگیری
فصل چهارم
«تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات»
– آزمون فرضیه
– جداول آماری
فصل پنجم
«بررسی و نتیجهگیری»
– نتیجهگیری از سؤالات و فرضیات تحقیق
– محدودیتهای تحقیق
– میزان همبستگی بین یافتههای تحقیق حاضر و تحقیقات قبلی
– پیشنهادات
– منابع
– ضمائم