مقاله حسابداری محیط زیست

حسابداری محیط زیست

مقدمه
در عصر حاضر با توجه به وجود برخی از محدودیت های زیست محیطی به ویژه در تجارت جهانی و تنگ شدن عرصه رقابت همگان بر این موضوع توافق دارند که مدیران واحد های تجاری تحت فشار فزاینده ای هستند که نه تنها باید هزینه های عملیاتی را کاهش دهند بلکه باید تاثیرات زیست محیطی حاصل از فعالیت های عملیاتی خود را نیز به حداقل برسانند . این اعمال فشار از طرف گروهایی نظیر سهامداران دولت رسانه های گروهی مصرف کنندگان سرمایه گذاران و دیگر سازمان ها اعمال می شود .

شرکت ها برای کاهش تاثیرات زیست محیطی فعالیت های عملیاتی خود چاره ای به جز این ندارند که اطلاعات مربوط به هزینه های زیست محیطی را نیز در بر حساب ها و تصمیمات خود وارد کنند .
مطالعات اخیر نشان می دهد که با وجود اندازه و اهمیت خیلی زیاد هزینه های زیست محیطی این هزینه ها توسط مدیران نادیده گرفته شده اند زیرا اطلاعات ارائه شده توسط سیستم حسابداری سنتی در این زمینه عموما ناقص غیر قابل فهم و نا مربوط بوده است .
حسابداری زیست محیطی سازمان را به ابزاری مجهز می کند که در سیستم حسابداری سنتی تجدید نظر کرده و آن را به گونه ای اصلاح نماید که بتواند اطلاعات مربوط به هزینه های زیست محیطی را پرادزش و به گونه ای مناسب گزارش و در اختیار مدیران قرار دهد . سیستم حسابداری زیست محیطی مبتنی بر اندیشه تحول حسابداری کلاسیک و تکمیل آن است . در این راستا باید هزینه های ناشی از آلودگی و رفع آن به عنوان تابعی از تولید یا خدمات نیز در کنار سود و هزینه حاصل از خود کالاها و خدمات محاسبه شود . حسابداری زیست محیطی می تواند حلقه ارتباطی بین مدیران زیست محیطی و حسابداران ایجاد و هر دو گروه را تشویق کند که با کار در کنار یکدیگر به سویی حرکت کنند که در آینده هم عملکرد مالی و هم عملکرد زیست محیطی شرکت بهتر شود.

تعریف محیط زیست:
امروزه واژه محیط زیست ( Environment ) ورد زبان همه است . معنی دقیق این واژه چیست ؟ محیط زیست یکی ارز واژه های بسیار پیچیده و کمتر شناخته شده است .
در لاتین محیط زیست ( Environment ) به معنای تمام اجسام می باشد که اطراف ما را احاطه نموده است . اما معنای امروزه این واژه آنگونه که در کتاب های بوم شناسی ( اکولوژی ) آمده است عبارت از یک پدیده پیچیده و در هم تنیده بوده که شامل محیط های اجتماعی ، بیولوژیکی و فیزیکی می باشد . محیط زیست به تکه های شبیه برش کیک تقسیم شده که برش زیرین را خاک ( Lithosphere ) برش میانه را زیستکره ( Biosphere ) و برش بالایی را جو کره ( Atmosphere ) و آن قسمت از خاک کره که توسط آب و یخ پوشیده شده به نام آب کره (Hydrosphere ) یاد می کند . این برش ها زنجیرهء پیچیدهء را با هم مرتبط میسازد که هرگونه دستکاری غیر معقول چه در ساختار و چه در ترکیب آن ها تمام زنجیره ای با هم پیوست محیط زیست را پاره خواهد کرد که در بعضی موارد قابل ترمیم نیست یا ترمیم آن به ده ها سال ضرورت دارد . به عنوان مثال انواع حیوانات و نباتاتی که منقرض می شوند دیگرهرگز پدیدار نخواهند گشت ده سال برای رشد جنگل ، پنجاه سال برای تجدید حیاط مراتع در مناطق خشک و در حدود یک هزار سال برای جایگزین خاک فرسایش شده زمان لازم است.

مقاله حسابداری محیط زیست

حسابداری محیط زیست چیست ؟
حسابداری زیست محیطی شامل مجموعه فعالیت هایی است که موجب افزایش توان سیستم هاای حسابداری در جهت شناسایی ، ثبت و گزارشگری آثار ناشی از تخریب و آلودگی زیست محیطی می شود .
حسابداری زیست محیطی مبتنی بر تلفیق زیست محیطی به عنوان یک منبع سرمایه و لحاظ کردن هزینه های زیست محیطی به عنوان یکی از هزینه های قابل قبول در فرآیندهای اقتصادی و محاسباتی است . هدف حسابداری زیست محیطی فراهم آوردن اطلاعاتی است که برای ارزیابی عملکرد ، تصمیم گیری ، کنترل و گزارشگری به مدیران یاری رساند . حسابداری زیست محیطی بر مفاهیم اقتصادی و زیست محیطی بنا شده و به دلیل عدم استفاده از ارزش های مبتنی بر بازار کاربرد آن مستلزم ایجاد تغییر در فرهنگ است . حسابداری زیست محیطی بخشی از این تغییرات را در سازمان و وسیع تر از آن در جامعه ارائه می کند و با ارائه شناخت اساسی بیشتر و مشارکت در فعا لیت های کاری روزانه به تعیین هدف توسعه مستمر به عنوان رویکردی خاص کمک می کند.( خوش طینت، ۱۳۸۵).

پروژه حسابداری محیط زیست

تاریخچه حسابداری محیط زیست:
از اواسط دهه ۷۰ میلادی شرکتهای صنعتی با مفهوم گزارشگری بدهیها ی زیست محیطی روبه رو شدند . شرکتهای یاد شده نخست تمایلی به افشای زیانهای وارد به محیط زیست در صورت های مالی خود نداشتند اما بر اثر مرور زمان و افزایش میزان خسارت ها شرکتها ناگزیر به رعایت این مسائل شدند .
در سال ۱۹۷۵ هیئت تدوین استانداردهای حسابداری نشریه شماره ۵ را تحت عنوان حسابداری رویداد های احتمالی جهت کمک به شناسایی این وضیت منتشر کرد که می بایست خسارتهای احتمالی به محیط زیست ( در صورت محتمل بودن وقوع و قابل برآورد بودن مبلغ زیان ) در صورتهای مالی گزارش شود . بدهیهای جبران خسارت های وارد به محیط زیست به عنوان زیان احتمالی شناخته می شد اما به دلیل مشکلات آینده که در براورد میزان این زیانها وجود داشت شرکتها و صنایع مختلف رویه های متفاوتی را جهت براورد این زیانها به کار می برند به طوری که هیچ شرکتی به درستی از رهنمود مزبور پیروی نمی کرد . بنابراین نیاز به اصلاح و تدوین رهنمود جدید احساس می شد . در سال ۱۹۷۶ تفسیر شماره ۱۴ توسط هیئت تدوین استانداردهای حسابداری تحت عنوان براورد مبلغ یک زیان منتشر شد ولی هیچ گونه اظهار نظری در مورد به تاخیر انداختن ثبت هزینه های زیست محیطی نکرد . خسارتهای ضایعات به منابع منجر به افزایش تقاضای جامعه جهت برقراری قانون دراین مورد شد . کنگره آمریکا در پاسخ به این موضوع قانون حفاظت و بازیافت منابع محیط زیست را در سال ۱۹۷۶ میلادی به تصویب رساند اما این قانون نیز نتوانست کاری از پیش ببرد . بنابراین دومین قانون فدرال تحت عنوان قانون جامع مسئولیت غرامت و بدهی محیط زیست در سال ۱۹۸۰ میلادی تصویب شد براساس این قانون ۶/۱ میلیارد دلار وجوه سپرده برای هزینه های پاک سازی مکانهایی که به محیط زیست خسارت وارد می کنند اختصاص داده شد . مکانهای ایجاد خسارت توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایالات متحد تجزیه و تحلیل و بررسی می شدند .
در سال ۱۹۹۰ میلادی هیئت تدوین استانداردهای حسابداری نشریه شماره ۸-۹۰ تحت عنوان سرمایه ای کردن هزینه های آلودگی محیط زیست را منتشر کرد . هیئت به این نتیجه رسید که مخارج بدهیها محیط زیست باید بر اساس طرحی مشخص جهت کاهش آلودگی تعیین شود.

تحقیق درباره حسابداری محیط زیست

تئوری قرارداد اجتماعی و تعریف تئوری مشروعیت :
قوانین وحقوق تا اندازه ای برای فراهم کردن شرایط زندگی خوب برای بشر تدوین یافته اند . بدین منظور آنها برای مشخص کردن چگونگی زندگی آحاد بشری در کنار همدیگر قرار داده می شوند . نخستین توجه به وجود قرارداد اجتماعی به تعریف جمهوریت توسط پالتو (pallto) برمی گردد. اما با این وجود نخستین بیانیه تعریف شده از تئوری قرارداد اجتماعی در طی قرن ۱۷ به تعریف توماس هابز برمی گردد.
در حالی که فرد رشد کرده و به فردی اجتماعی تبدیل می شود ، قرارداد اجتماعی برای به نظم در آوردن اثرات متقابل اجتماعی انجام می شود . این قرارداد مابین شهروندان بوده ودر واقع اعلام رسمی شرایطی است که برای همه مردم بهتر بوده ونقش مردم سالاری کامل با توجه به خواست عامه مردم ایفا می گردد. به طور همزمان تئوری قرارداد اجتماعی تلاش می کند تا نشان دهد که حقوق فرد وگروههای اجتماعی ومحیط زیست در توافقات دوسویه بین اعضای جامعه مشخص می گردد .
در مضمون اثرات متقابل سازمان وجامعه ومحیط ، تئوری مشروعیت پدیدار گردیده که بیانگر این است که سازمانها به طور مداوم برای اطمینان از اینکه فعالیتهایشان در راستای خواستهای اجتماعی ومحیط زیستی است تلاش می کنند ، تا اطمینان حاصل کنند که درک مثبتی از فعالیتهای آنها توسط بخش بیرون از سازمان ، تحت عنوان مشروعیت وجود دارد . تئوری مشروعیت به طور اساسی تئوری سیستم گرایی است .سازمانها به عنوان اجزای محیطی بزرگی که درآن فعالیت می کنند تحت نظارت دائمی میباشند .یک قرارداد اجتماعی با اقلام ضمنی وپیچیده همواره بین سازمان وبخش عمومی جامعه بسته می شود ، به عبارتی فقط سهامداران طرف مقابل سازمان در قرارداد اجتماعی را تشکیل نمی دهند ،بلکه جامعه ومحیط زیست(طرفداران آن)درقراردادهای اجتماعی صاحب نفع هستند.

دلایل سودمندی حسابداری زیست محیطی
شرکت های تولیدی و خدماتی انواع مختلفی از هزینه ها را محتمل می شوند . هزینه های زیست محیطی یکی از این هزینه هاست . عملکرد زیست محیطی یکی از عوامل بسیار مهم در ارزیابی موفقیت شرکت است . هزینه ها و عملکرد زیست محیطی شرکت به دلایل زیر شایسته بذل توجه خاص مدیریت هستند :

» بسیاری از هزینه های زیست محیطی را می توان با استفاده از تصمیم گیری های تجاری بهتر سرمایه گذاری در فن آوری سازگارتر با زیست محیطی ( صنایع سبز ) و طراحی دوباره فرآیندها و محصولات تولیدی به طور قابل ملاحظه ای کاهش داد و یا اصلا آنها را حذف کرد . زیرا برخی از این هزینه ها ممکن است هیچ ارزش افزوده برای سیستم و یا محصول ایجاد نکنند .
» مدیریت بهتر هزینه های زیست محیطی می تواند عملکرد زیست محیطی شرکت را نیز بهبود بخشیده و ( از طریق کاهش آلودگی و حفظ سلامت عمومی ) مزایای قابل ملاحظه ای را برای جامعه به همراه داشته باشد .
» درک درست هزینه های زیست محیطی و اطلاع از عملکرد زیست محیطی فرآیند ها و محصولات تولیدی می تواند بهایای درست و صحیح و همچنین قیمت گذاری محصولات را بهبود بخشیده و به شرکت ها در طراحی فرآیندها و محصولات سازگارتر با زیست محیطی یاری رساند .
» ثابت شده است که با توجه به فرآیندها و محصولات تولیدی منطبق با شرایط زیست محیطی بهتر مزایای رقابتی برای محصولات شرکت در میان مشتریان ایجاد می کند .

مقاله در مورد حسابداری محیط زیست

اهداف حسابداری محیط زیست

1. تعیین فرصتهای محیطی ومحدودکردن هزینه های اضافی که فاقد ارزش افزوده هستند
2. برآورد ومحاسبه هزینه های محیط زیستی شرکتها وگنجاندن آن عموما در سربار کارخانه
3. مشخص کردن فرصتهای محیط زیستی برای ایجاد سود خالص
4. ایجاد ونگهداری یک سیستم اطلاعاتی محیطی برای ارتقا مدیریت عملیاتی
5. تعیین هزینه ها وبازده آتی ناشی از پیاده سازی سیستم اطلاعاتی مدیریت محیط زیست
6. کمک به طراحی یک فرایند تولیدی کالاها وخدمات سازگار با محیط زیست.

مزایای حسابداری محیط زیست
مزایای اصلی حسابداری محیط زیست را به طور خلاصه می توان به شرح زیر بیان نمود :

• سیستم مناسب حسابداری محیط زیست یک معیار حمایت کننده برای دستیابی به توسعه ی پایدار است که تا اندازه ای ابزار اصلی برای اندازه گیری ، کنترل و تصمیم گیری می باشد .
• مخارج زیست محیطی چه هزینه ی سرمایه ای چه هزینه ی جاری به طور چشم گیری روز به روز افرایش می یابد .
• مدیریت نیاز به اطلاعات مالی درباره مخارج زیست محیطی دارد .
• برنامه ریزی هزینه های اساسی نیاز به اطلاعات مالی دارد .
• هزینه های محیط زیست ممکن است در حساب های سربار پنهان شوند و یا به گونه ای دیگر نادیده گرفته شوند .
• نیاز بهره مندان ( دولت ، سرمایه گذاران ، وام دهندگان ، بانک ها ، سازمان های غیر دولتی و غیره ) به اطلاعات مالی در زمینه ی عملکرد زیست محیطی سازمان های مختلف رو به افزایش است .

بسیاری از فعالیت های زیست محیطی کمی است ماهیت مالی دارند و بنابراین تاثیر بسزایی بر هزینه ها ، دارایی ها و بدهی های سازمان ها دارند .

• بدیهی است که هر واحد تجاری یک ستاده ی اصلی و یک ستاده ثانوی دارد که آلودگی محیط زیست از جمله آن است . اگر واحد تجاری جهت تعدیل یا جلو گیری از آن هزینه ای نپردازد آن گاه اشخاص ثالث جامعه می بایست متحمل آن شود .
• خطرات زیست محیطی ممکن است منجر به بدهی های زیست محیطی هنگفتی شود و متعاقبا سازمان یا واحد تجاری ممکن است متحمل پرداخت های زیادی شود که به طور جدی بر موقعیت نقدینگی و مالی اش اثر می گذارد .
• مدیریت صحیح منابع در یک نگرش دوستانه با محیط زیست منجر به فواید مستقیمی هم چون ایجاد سرقفلی بالاتر یا تصویری بهتر از سازمان می شود .
• وجود یک نگرش دوستانه به محیط زیست مزیت رقابتی برای سازمان ها ایجاد می کند .

حسابداری هزینه ها و عملکرد محیط زیست می تواند پشتیبان توسعه سازمان و اجرای سیستم مدیریت محیط زیست (EMS ) و اعتبار نامه ی ۱۴۰۰۰ ISO باشد .
به دلایل فوق این باور وجود دارد که حسابداری باید نسبت به اندازه گیری ، ارزیابی و افشا و عملکرد زیست محیطی در صورت های مالی یا پیوست های آن مسئول باشد . شکی نیست که اندازه گیری عملکرد زیست محیطی به سیستم های حسابداری بستگی دارد اما برای این منظور به اطلاعات بیشتری در مقایسه با اطلاعات مرسوم حسابداری نیاز است . رویکرد پولی به مسائل زیست محیطی به طور کلی درست نیست . اما اقتصاددانان و حسابداران مجبورند تا بهترین برآوردها را طبق فنون رایج به دست دهند.

ماهیت حسابداری محیط زیست:
همواره تصورغلطی درباره ماهیت اساسی حسابداری محیط زیست توسط بسیاری از حسابداران وجود دارد لذاحسابداری محیط زیست که گزارشهای آن به طور شفاف مورد قبول واقع شود ،هنوز وجود ندارد. درحسابداری، هر گزارشی از ارزشهای دارائی ، تخمین بدهیها ، اعلام سود ، تخمین هزینه ها یا ارزیابی مالی اختیارات سرمایه گذاری جایگزین در حالت رویه ای وبه تنهایی ممکن است درست باشند لیکن در کل وروی هم رفته این اطلاعات صحیح نباشند . قضاوتها و قوانین در هر رویه ای همراه با گزینش حسابدار بوده و بر پایه قضاوت وروش گزینشی ، پی آمدها ی اقتصادی ، اجتماعی ومحیط زیستی مختلفی عاید خواهد شد . پژوهشهای سالهای اخیر به طور متقاعد کنند ه ای اثبات می کنند که حسابداری به دقت ، پیچیده شده است .
سود حسابداری معنی کاملی نسبت به تئوری سود اقتصادی ندارد.به طوری که سود حسابداری را نتیجه قضاوت حسابداران نامیده اند .و این باور به وجود آمده است که اعمال حسابداری بازتاب زمینه اجتماعی سازمانها نیست.وصرف گزارش صورتهای مالی بوسیله شرکتها بیانگر ماهیت سرمایه داری این سازمانها است .سیستم کنترل حسابداری وبودجه بندی داخل سازمانها معمولا بازتاب قدرت توزیع وفرهنگ توزیع منابع در سازمان تفسیرمی شود . وبه طور با اهمیتی آگاهی فزاینده ای درباره اینکه حسابداری در حال ساخت وتشکیل واقعیتهای اجتماعی است ، بوجودآمده است به طوری که عصاره حیاتی هر سازمانی ومرز وحدود تعریف شده ای از آن، با سیستم حسابداری آن هم راستا وهم سوی است ،یعنی سیستم حسابداری هر سازمانی بازتابی از عصاره وکل سازمان است . به همین دلیل سازمانها درطول حیات خود، سیستم حسابداری شان را بازبینی می کنند چرا که میزان موفقیت آنها باسیستم حسابداری شان قضاوت می شود. بنابراین گفتمان های اجتماعی درباره سازمانها وموفقیتهایشان واثر بخش بودن وقابل قبول بودن فعالیتهای سازمانها همگی از فعالیتهای حسابداری قابل تشخیص است. سومین مطلب اینکه حسابداری فعلی به شکل خلاصه کاربرد اقتصاد نئوکلاسیک سنتی است .بنابراین قسمتی ونه همه محدودیتهای اقتصادی قراردادی عرضه گر نیرویی برابر برای حسابداری قراردادی است .که هر دو علاقه مند به تغییرات مالکیت دارائی بر حسب وجوه نقد ودربرگیرنده مفروضات محدودی از اخلاقیات بوده وهر دو پیامدهای اجتماعی ومحیطی فعالیتها را در زمینه ای که دارای بهای مشخصی نیستند ، نادیده می گیرند . در چنین پیرامونی است که براساس نیاز ، دانه های حسابداری اجتماعی و محیط زیستی کاشته می شوند.

مقاله حسابداری محیط زیست

فهرست مطالب
مقدمه
تعریف محیط زیست
تعریف حسابداری محیط زیست
تاریخچه محیط زیست
تئوری قرارداداجتماعی و تعریف تئوری مشروعیت
اهداف و دلایل سودمندی حسابداری محیط زیست
مزایای حسابداری محیط زیست
ماهیت حسابداری محیط زیست
معانی متفاوت حسابداری زیست محیطی
خدمات حسابداری مدیریت زیست محیطی
هزینه های زیست محیطی
چهارچوب مناسب برای حسابداری زیست محیطی
فرایند تسهیم هزینه در حسابداری زیست محیطی
نحوه برخورد با هزینه های محیط زیست
پیاده سازی حسابدرای زیست محیطی
کاربردهای حسابداری زیست محیطی
گزارشگری زیست محیطی
واحدهای اندازه گیری در حسابداری محیط زیست
نتیجه گیری
منابع و مآخذ