تاثیر فناوری اطلاعات بر بهره وری نیروی کار
چکیده مقاله
این تحقیق، به بررسی تأثیر بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات بر بهره وری نیروی انسانی با رویکردی طولی در مؤسسه فرهنگی قدس (روزنامه قدس) پرداخته است. فصل اول این تحقیق شامل کلیات تحقیق است که در آن مدلی برای انجام تحقیق ارائه شده است.در فصل دوم، تئوریها و نظریه های مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات و بهره وری نیروی انسانی و تأثیر آنها بر یکدیگر از دیدگاه نظریه پردازان مورد بررسی قرار گرفته است و در قسمت پایانی این فصل نیز پیشینه مطالعات داخلی و خارجی مرور شده است.
فصل سوم به روش تحقیق اختصضاص دارد، که در این تحقیق از روش طولی استفاده شده و برای جمع آوری داد ه ها نیز از پرسشنامه استفاده شده است. در فصل چهارم، تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها با استفاده از آمار استنباطی و آزمون علامت و نرم افزار آماری spss انجام گرفته و نیز در این فصل از آمار توصیفی جهت رسم جداول و نمودارها استفاده شده است. و نتیجه به دست آمده از تجزیه و تحلیل فرضیات نشان می دهد که در سطح اطمینان ۹۵% بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب افزایش بهره وری نیروی انسانی در مؤسسه فرهنگی قدس شده و فرضیه اصلی این تحقیق تأیید شده است. در فصل پنجم که نتیجه گیری و پیشنهادات است، محقق، بر اساس یافته ها و نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات، پیشنهاداتی در جهت افزایش بهره وری مؤسسه فرهنگی قدس (روزنامه قدس) ارائه داده، و در پایان نیز، پیشنهاداتی برای پژوهشگران آینده ارائه شده است.
پیشگفتار
نیازهای بشر چیزی نیست که بتوان به راحتی از آن صرفنظر کرد . امروز با توجه به منابع کمیاب و نیازهای نامحدودی که وجود دارد ، استفاده درست و مناسب از منابع کمیاب و بر طرف کردن نیازهای نامحدود امری واجب و ضروری به شمار می رود و همچنین با توجه به جهانی شدن اقتصاد و شکستن مرزهای جغرافیایی چه از لحاظ اقتصادی و چه از لحاظ فرهنگی ، اجتماعی و . . . . و افزایش رقابت ، دولتها و شرکتها را بر آن داشته تا برای از دست ندادن بازارهای داخلی و خارجی و خارج نشدن از گوی رقابت داخلی وجهانی ، کالاهایی با کیفیت بهتر و کمیت بیشتر و قیمت پائین تر به بازارهای داخلی و خارجی شان عرضه نمایند که این می تواند با استفاده بهتر و مناسب از منابع موجود صورت گیرد. بنابراین ، این چیزی جزء بهره وری و کارایی بیشتر عوامل تولید نمی تواند باشد .
بهره وری باعث صرفه جویی در استفاده ازمنابع کمیاب و افزایش قدرت رقابت و در مورد افراد ، مزایای بهره وری همچنین به صورت دستمزدهای بالا و کیفیت بهتر زندگی شغلی ظاهر می شود.
بهره وری به عنوان یک ضرورت ، جهت ارتقاء سطح زندگی ، رفاه بیشتر و آرامش و آسایش انسانها می باشد ، که هدف اساسی برای همه کشورهای جهان محسوب میشود.
وقتی که ، مسئله بهره وری و بحث استفاه بهینه از منابع به میان می آید ، نمیتوان از مهمترین بخش آن یعنی بهره وری نیروی انسانی به سادگی گذشت. استفاده منطقی از منابع فکری و فیزیکی نیروی انسانی کمک شایانی به بهره وری کرده و خواهد کرد و بکارگیری افراد ماهر و متخصص و دارای مهارت های مختلف در زمینه های متعدد ، می توان به کیفیت بهتر و کمیت بیشتر تولیدات بیانجامد . بدون اغراق می توان گفت که این ذهن و فکر و قدرت بدنی نیروی انسانی بوده است که چنین تحولات عظیمی در بکارگیری ماشین آلات ، مواد ، انرژی و… ایجاد کرده است .
بشر برای افزایش بهره وری از تمام توان خود استفاده کرده است ، به طوریکه جمیع اختراعات و ابداعات بشری از ابتدائی ترین ابزار کار دراعصار گذشته گرفته تا پیچیده ترین تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی در زمان حاضر ، متأثر از همین تمایل و اشتیاق به بهره وری افزون تر بوده است و خواهد بود. می توان گفت یکی از مهمترین دستاوردهای انسانی امروز ، دستیابی به تکنولوژی الکترونیک و به دنبال آن دستیابی به ابزارهای محاسباتی قوی مانند کامپیوتر و وسائل ارتباطاتی که از مهمترین آنها اینترنت می باشد، بوده است که این هم خود در سایه استفاده صحیح و منطقی ازمنابع و امکانات موجود وجود محدودیتها تحقق یافته است .
امروزه استفاده از کامپیوتر و اینترنت در تمام کارها وارد شده است و در اکثر کارها از این دو ابزار و فناوری استفاده می شود . که در کشور ما نیز استفاده از کامپیوتر به طور گسترده و استفاده از اینترنت به طور محدودتر در زندگی افراد راه پیدا کرده است .
بدیهی است که تغییرات تکنولوژیکی علاوه بر اینکه روی بهره وری تأثیر می گذارد، باعث تغییر نوع شغلها ، مهارتها ، مسئولیتها و وظایف کارگران می شود و نیروی کار در بازار کار دارای مزیت خواهد بود . بنابراین ، جذب نیروی کار ماهر و متخصص در فعالیتهای مبتنی بر فنآوری اطلاعات ضروری است که این خود روی دستمزد نیروی کار تأثیر می گذارد.
گسترش سریع این دو وسیله ، دولتها ، شرکتها ، صنعتگران و مدیران و . . . را بر آن داشته است که برای بهبود کیفیت و کمیت تولیدات خود و افزایش بهره وری از فناوری اطلاعات به طور مطلوب استفاده کنند .
قطعاً هر تکنولوژی و ابزار جدید که وارد زندگی بشر می شود پیامدها و نتایج مثبت و منفی را با خود به همراه خواهد داشت و سوء ظن ها مختلفی را ایجاد خواهد کرد که فناوری اطلاعات و استفاده از آن نیز از این سوء ظن های به دور نبوده است . تحقیقات گسترده ای در زمینه تأثیر فناوری اطلاعات بر روی متغیرهای اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی و ورزشی صورت گرفته است .
بنابراین ، با توجه به اهمیت فراوان این فناوری ها ، سوالی که مطرح می شود این است که آیا این فناوری ها روی بهره وری نیروی انسانی در صنایع ما موثر بوده اند ؟ آیا فناوری اطلاعات می تواند دستمزدها را تغییر دهد که این خودبه طور غیر مستقیم روی سطح زندگی شغلی و رفاه و آسایش مردم تأُثیر دارد . آیا کامپیوتر و اینترنت روی اشتغال تأثیر دارد؟ و سوال های مختلف دیگری که در مباحث اقتصادی می توان مطرح کرده هر کدام از این سوالات بحث جداگانه و گسترده ای را می طلبند ولی ما در این پایان نامه قصد بررسی دو سوال راداریم :
- استفاده از فناوری اطلاعات ( کامپیوتر و اینترنت ) چه تأثیری روی بهره وری نیروی کار در صنایع تولیدی دارد ؟
- استفاده از کامپیوتر و اینترنت چه تأثیری روی دستمزد نیروی کار دارد؟
کاربرد فناوری اطلاعات را می توان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد
- تولید فناوری اطلاعات
- استفاده از فناوری اطلاعات
تولید فناوری اطلاعات مربوط به صنایعی می شود که فناوری اطلاعات را تولید می کنند و به عنوان یک کالای نهایی در این صنایع به شمار می رود و استفاده از فناوری اطلاعات به عنوان کالای واسطه ای در صنایع دیگر کاربرد دارد که ما در تحقیق خود به مورد دوم می پردازیم .
از سه منظر بنگاهها و صنایع استفاده کننده از کامپیوتر و اینترنت ، می توانند افزایش بهره وری را انتظار داشته باشند :
- کاهش سریع در قیمت کامپیوتر ، محرکی برای سرمایه گذاری گسترده در فناوری اطلاعات است . این سرمایه گذاری مانند هر شکل دیگر از هزینه سرمایه ، توانایی بهره وری را افزایش می دهد.
- فناوری اطلاعات به طور بالقوه به بنگاهها اجازه می دهد که در راه تجارت به تغییرات کارا و افزایشی دست زنند که این دو اثر در معادله حسابداری رشد به عنوان یک شدت سرمایه در ا ستفاده بنگاهها از فناوری اطلاعات وارد شود و روی بهره وری تأثیر بگذارد.
- حالت سومی نیز قابل تصور است که بنگاهها استفاده کنند از فناوری اطلاعات از نیروی کار ماهر و متخصص در این زمینه استفاده می کنند که این حالت نیز به صورت نیروی کار مؤثر وارد تابع تولیدو معادله رشد میشود و یک افزایش در رشد بهره وری کل عوامل و نیروی کار را موجب می شود .
با توجه به مباحث گفته شده در این پایان نامه به دنبال آزمون دو فرضیه زیر هستیم :
- استفاده از کامپیوتر و اینترنت روی بهره وری نیروی کار تأثیر مثبت دارد .
- استفاده از کامپیوتر و اینترنت روی دستمزد درمحل کار تأثیر مثبت دارد .
این دو فرضیه در مورد صنایع استان تهران در سال ۱۳۸۱ مورد بررسی قرار می گیرد و جمع آوری آمار و اطلاعات به صورت میدانی صورت گرفته است .
در فصل اول به ادبیات موضوعی می پردازیم که شامل تعاریف بهره وری و دستمزد و بررسی فناوری اطلاعات و تاریخچه کامپیوتر و اینترنت می باشد. در فصل دوم به بررسی مبانی تئوریک می پردازیم که فناوری اطلاعات چگونه میتواند روی بهره وری نیروی کار و دستمزد تأثیر بگذارد . در فصل سوم به مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفته است را تجزیه و تحلیل می کنیم و فصل چهارم به بحث روش نمونه گیری و برآورد موجودی سرمایه اختصاص یافته است و در نهایت ، در فصل آخر ضمن برآورد مدل به نتیجه گیری و پیشنهادات می پردازیم .
فهرست مطالب
چکیده
پیشگفتار
فصل اول: کلیات طرح تحقیق
۱-۱٫ مقدمه
۲-۱٫ بیان مسأله
۳-۱٫ اهمیت و ضرورت تحقیق
۴-۱٫ اهداف تحقیق
۵-۱٫ فرضیه های تحقیق
۶-۱٫ تعریف عملیاتی واژه های کلیدی تحقیق
۷-۱٫ مدل مفهومی تحقیق
۱-۷-۱٫ متغیر وابسته
۲-۷-۱٫ متغیر مستقل
۳-۷-۱٫ متغیر مداخله گر
۸-۱٫ جامعه آماری
۹-۱٫ نمونه
۱۰-۱٫ روش تحقیق
۱۱-۱٫ ابزار های گردآوری داده ها
۱۲-۱٫ روش تجزیه و تحلیل داده ها
۱۳-۱٫ قلمرو تحقیق
۱۴-۱٫ ساختار گزارش تحقیق
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق
پیشگفتار
بخش اول: فناوری اطاعات و ارتباطات
۱-۱-۲٫ مقدمه
۲-۱-۲٫ فناوری
۳-۱-۲٫ اطلاعات
۴-۱-۲٫ انواع اطلاعات مدیریتی
۵-۱-۲٫ مدیریت اطلاعات
۶-۱-۲٫ مفهوم و تعریف سامانه های اطلاعاتی
۷-۱-۲٫ فناوری اطلاعات و ارتباطات
۸-۱-۲٫ فناوری اطلاعات و ارتباطات و رابطه آن بافناوری اطلاعات
۹-۱-۲٫کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان
۱۰-۱-۲٫ مزایای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمانهای امروزی
۱۱-۱-۲٫ اشکال استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان
۱۲-۱-۲٫ اتوماسیون اداری
۱۳-۱-۲٫ ابزار های اتوماسیون اداری
۱- دستگاه کپی تحت شبکه
۲- فاکس
۳ – سیستمهای تایپ خودکار
۴- پست الکترونیکی
۵- پست صوتی
۶- تبادل الکترونیکی داده ها
۷- کنفرانس ویدئویی
۱۴-۱-۲٫ مزایای استفاده از اتوماسیون اداری مناسب در سازمانها
۱۵-۱-۲٫ مشکلات و چالشهای اتوماسیون اداری
۱۶-۱-۲٫ شبکه های ارتباطی
۱- شبکه محلی
۲- شبکه گسترده
۳- شبکه گسترد جهانی
بخش دوم: بهره وری
۱-۲-۲٫ تاریخچه پیدایش و تحول مفهوم بهره وری
۲-۲-۲٫ تعاریف بهره وری
۳-۲-۲٫ انواع بهره وری
۱- بهره وری جزئی عوامل تولید یا بهره وری عامل منفرد
۲- بهره وری عوامل کلی
۳- بهره وری کل
۴-۲-۲٫ نقش و اهمیت بهره وری نیروی انسانی
۵-۲-۲٫ عوامل تأثیر گذار بر بهره وری نیروی انسانی
۱- آموزش و پرورش
۲- انگیزه
۳- وجدان کاری، فرهنگ کار، انضباط در کار
۶-۲-۲٫ اثر بخشی
۷-۲-۲٫ عوامل مؤثر بر اثر بخشی
۱- انگیزش
۲- توان یا آمادگی کاری
۳- شناخت شغل یا ادراک فرد از شغل خود در سازمان
۴- حمایت سازمانی
۵- بازخور عملکرد
۶- اعتبار
۷- سازگاری محیطی
۸-۲-۲٫ معیارها و مقیاس های اثر بخشی
۹-۲-۲٫ اهمیت اثربخشی سازمانی
۱۰-۲-۲٫ ارائه الگوی متناقض از اثر بخشی سازمان
۱۱-۲-۲٫ کارآیی
۱۲-۲-۲٫ راههای افزایش کارآیی
۱۳-۲-۲٫ عوامل مؤثر بر کارآیی و اثر بخشی سازمانها( با توجه به نفش منابع انسانی
بخش سوم: رابطه فناوری اطلاعات و ارتباطات و بهره وری
۱-۳-۲٫ فناوری و بهره وری
۲-۳-۲٫ فناوری اطلاعات و بهره وری
۳-۳-۲٫ تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر بهره وری
۴-۳-۲٫ ارتباط فناوری اطلاعات با کارآیی و اثر بخشی سازمان
۵-۳-۲٫ فناوری اطلاعات و ارتباطات و نبروی انسانی
بخش چهارم: پبشینه تحقیق
۱-۴-۲٫ مقدمه
۲-۴-۲٫ تحقیقات داخلی
۳-۴-۲٫ تحقیقات خارجی
۴-۴-۲٫ نتیجه گیری از تحقیقات داخلی و خارجی
فصل سوم: روش تحقیق
۱-۳٫ مقدمه
۲-۳٫ انواع تحقیق
۳-۳٫ مدل مفهومی تحقیق
۴-۳٫ واحد تجزیه و تحلیل
۵-۳٫ روش و ابزار های جمع آوری داده ها
۱-۵-۳٫ روشهای مستقیم در جمع آوری داده ها
۲-۵-۳٫ روشهای غیر مستقیم در جمع آوری داده ها
۱- استفاده از اسناد و مدارک
۲- روایی و پایایی ابزار سنجش
۶-۳٫ فرضیه ها و متغیر های تحقیق
۱-۶-۳٫ فرضیه های تحقیق
۲-۶-۳٫ متغیر های تحقیق و سنجش آنها
۱- سنجش متغیر مستقل
۲- سنجش متغیر وابسته
۳- متغیر های مداخله گر
۷-۳٫ جامعه آماری
۸-۳٫ روش نمونه گیری
۹-۳٫ روشهای آماری مورد استفاده در تحقیق
۱۰-۳٫ مراحل تفصیلی اجرای تحقیق
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
۱-۴٫ مقدمه
۲-۴٫ انواع تجزیه و تحلیل داده ها
۱-۲-۴٫ تجزیه و تحلیل توصیفی
۲-۲-۴٫ تجزیه و تحلیل مقایسه ای
۳-۲-۴٫ تجزیه و تحلیل علی
۳-۴٫ متغیر های مداخله گر
۱-۳-۴٫ سن
۱-۱-۳-۴٫ تحلیل متغیر مداخله گر سن
۲-۳-۴٫ سابقه خدمت
۱-۲-۳-۴٫ تحلیل متغیر مداخله گر سابقه خدمت
۳-۳-۴٫ میزان تحصیلات کارکنان
۱-۳-۳-۴٫ تحلیل متغیر مداخله گر تحصیلات
۴-۳-۴٫ آموزش
۱-۴-۳-۴٫ تحلیل متغیر مداخله گر آموزش
۴-۴٫ آزمون فرضیه ها( با استفاده از آمار استنباطی
۱-۴-۴٫ آزمون فرضیه فرعی اول
۲-۴-۴٫ آزمون فرضیه فرعی دوم
۳-۴-۴٫ آزمون فرضیه اصلی
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
۱-۵٫ مقدمه
۲-۵٫ نتیجه گیری بر مبنای متغیر های مداخله گر
۱- متغیر مداخله گر سن
۲- متغیر مداخله گر سابقه خدمت
۳- متغیر مداخله گرتحصیلات
۴- متغیر مداخله گر آموزش
۳-۵٫ نتایج بر مبنای فرضیه فرعی اول
۴-۵٫ نتایج بر مبنای فرضیه فرعی دوم
۵-۵٫ نتیجه بر مبنای فرضیه اصلی
۶-۵٫ پیشنهادات
سایر پیشنهادات به مؤسسه
پیشنهاداتی برای سایر محققان
۷-۵٫ مشکلات و محدو دیتهای فرا روی محقق
منابع و مأخذ
پیوست ها
۱- معرفی جامعه آماری
۲- پرسشنامه تحقیق
۳- داده های آماری
abstract