بررسی فقهی قاعده جَبّ (الاسلام یجب ما قبله)
مقدمه مقاله
یکی از قواعد مشهور و معتبر مربوط به تغییر دین در فقه امامیه قاعده‌ای است به نام «جب» که از حدیث «الاسلام یجب ما قبله» (ترجمه؛ اسلام آنچه گذشته جبران می کند) گرفته شده است که براساس آن برخی جرایم کسانی که کافر بوده‌اند، با اسلام آوردن بخشیده می‌شود و اعمال سابق آنها نیز مثل نکاح و نماز و… صحیح خواهد بود.
در کنار این روایت، حدیث سلسله الذهب امام رضا علیه السلام نیز بیان کننده بخشودگی و ایمنی از عذاب برای کسانی است که با گفتن و اعتقاد به لا اله الا ا… همراه با شرط آن یعنی ولایت از عذاب خداوند نجات و مورد عفو قرار می‌گیرند، براین پایه می‌توان گفت یکی از امتیازات شیعه شدن بخشودگی بسیاری از گناهان گذشته فرد میباشد (مگر حق الناس).
اینگونه قواعد با توجه به اصل ۱۶۷ قانون اساسی می تواند مستند معقول و محکمی برای دادگاهها در طی صحیح مسیر کیفرزدایی اصولی ومنطبق بر موازین اسلامی فرهم آورد.
این ویژگی کیفرزدایی این قواعد فقهی می‌تواند در جهت سیاست کیفر زدایانه قوه قضاییه زمینه پژو هش های بیشتر این قواعد را فراهم آورده و درعین حال ضمن به ارمغان آوردن آثار مطلوب کیفرزدایانه خود، ترغیب و توسعه مذهب شیعه را نیز موجب خواهد گردید؛ اشخاص بدون واهمه از عواقب ناخوشایند مثل فساد عبادات یا مجازات برخی اعمالشان، شیعه خواهند شد.
فهرست مطالب
مقدمه
معنای قاعده
مبانی قاعده
مستندات قاعده جب
شروط اجرای قاعده جب
قلمرو قاعده جب
موارد شمول قاعده جب
نتیجه گیری
منابع و مأخذ