تئورى مدیریت از دیدگاه امام على (ع)
چکیده مقاله
با توجه به اهمیت و جایگاه مدیریت در نظامها و سازمانهاى بینالمللى و ترویج مدیریت نوین بر آن شدیم تا با تبیین دیدگاههاى ارزشمند امام على علیه السلام به عنوان مدیرى مدبر و کارآمد در تشکیل نخستین حکومت اسلامى – شیعى گامى هرچند کوتاه در احیاى این تفکر شیعى برداریم; چرا که امروزه جزئیات این مبانى دینى به عنوان یک نظریه جدید علمى و کاربردى با موفقیت قابل اجرا است . مقاله حاضر با بررسى بیش از ۶۵ منبع داراى دو بخش عمده است: بخش اول به تبیین مبانى علم مدیریت، معرفى مکاتب و ارائه نظریههاى کلاسیک و نئوکلاسیک و نوین پرداخته است که مىتواند زمینه تطبیق این نظریه را با افکار و آراى امیرالمؤمنین علیه السلام مهیا کند . بخش دوم نیز به تبیین تئورى و مبانى اعتقادى حضرت امیر علیه السلام در مدیریت و عناصر و ارکان آن – سازماندهى، برنامهریزى، کنترل، نظارت، هماهنگى – شایسته سالارى و ویژگیهاى مدیران موفق به بررسى اقسام سوء مدیریت و معضلات نظام مدیریتى مىپردازد . ذکر نمونههاى موفق، نقش مناسبات انسانى، و از همه مهمتر مدیریت عشق و خصوصیات این مدیریت از دیگر موضوعات مطرح شده در این مقاله است .
کلید واژهها: مدیریت، مدیریت اسلامى، سازماندهى، برنامهریزى، کنترل، نظارت، مدیریت تولید
حمد و ستایش خداى را که توفیق نگارش این مقاله را عنایت فرموده; مقالهاى که تحت عنوان تئورى مدیریت از دیدگاه امام على علیه السلام و با الهام و تعمق در نهجالبلاغه و کتب ارزشمند دیگر تدوین یافته است . به بهانه این کلام تفحصى در نهجالبلاغه نمودم; کتابى که رزمندگان آن را کتاب شجاعت مىخوانند و اهل دل آن را کتاب اشک و عشق مىدانند ولى تعبیر زیباى حضرت امام خمینى رحمه الله که نهجالبلاغه را افتخار مکتب تشیع مىدانند، از همه رساتر و گویاتر است; چرا که در سیر تطور حکومتها و خلافتها همواره تشتت آرا و عقاید منجر به اعمال روشهایى خلاف سیر انسانیت و وحدانیت الهى گردیده است و در این میان صاحب نهجالبلاغه مولى الموحدین الگوى تمام عیار مدیریت و خلافت و امامت در لابلاى مفاهیم عمیق خود به بیان عناصر، ارکان، وظایف، اهمیت و شیوههاى مدیریت پرداختهاند که ما نیز امید آن داریم در این مجال کوتاه پیمانهاى از این اقیانوس بیکران علم و معرفتبرگیریم .
فهرست
پرتویی از کلام رهبری ۱
تئوری مدیریت از دیدگاه امام علی (ع)
چکیده ۳
کتید واژه ۳
بخش نخست
دیباچه ای بر علم
فصل اول
علم مدیریت و جایگیه ان
مدیریت و معانی ان ۴
تعریف علم مدیریت ۴
مدیریت چیست ۶
ضرورت و اهمیت مدیریت در اسلام ۷
فصل دوم
نقش رهبر و تعلیم وتجربه در مدیریت
رهبری اصل تفکیک نا پذیر مدیریت اسلامی ۹
نقش تعلیم و تجربه در مدیریت ۹
نقش شرح صدر در مدیریت ۱۰
مدیریت امری فطری یا اکتسابی ۱۰
فصل سوم
معرفی اجمالی مکاتب و تئوری های مختلف در مدیریت
مکتبهای مدیریت ۱۱
وجه تمایز مدیریت اسلامی با سایر مکاتب مدیریت ۱۴
بخش دوم
تئوری و مبانی مدیریت از دیدگاه امام علی (ع)
فصل اول
اهداف و مبانی اصلی در مذیریت
ارکان مدیریت
برنامه ریزی ۱۷
سازماندهی ۲۰
تقسیم کار ۲۰
هماهنگی ۲۲
تصمیم گیری ۲۳
اهداف ۲۸
شایسته سالاری و صفات مدیران موفق ۳۰
مدیر لایق و کموفق کیست ۳۰
فصل چهارم
تئوری سیستم و مناسبات انسانی در مدیریت اسلامی ۳۲
الگوی عمل منبعث از عشق و عمل ۳۵
اتگوی تعامل رفتارهای بر خاسته از محبت و معرفت ۳۵
خلاصه کلام ۳۶
منابع ۳۷