در طراحی مبلمان شهری نباید حقوق گروه های آسیب پذیر چون معلولین، ناتوانان، و سالخوردگان را نادیده بگیریم. طراحی با توجه به نیازهای این گروه‌ها اساسی است تا شهرها برای همگان دسترسی پذیر و ایمن باشند.
مبلمان شهری چیست؟
تجمع وسیعی از اشیا، تجهیزات، نمادها، سازه‌ها، و آثاری که در فضاهای عمومی شهری نصب شده و به جامعه خدمات عمومی ارائه می‌دهند، به عنوان زیرساخت‌های شهری شناخته می‌شوند. این عناصر شامل کلیه وسایل و ساختارهایی از جمله نشانه‌های ترافیکی، لوازم شهری، پارک‌ها و میدان‌ها، نمادهای فرهنگی و تاریخی، اماکن تفریحی و فضاهای عمومی هستند که در زندگی روزمره شهروندان نقش دارند.
معلول به چه کسی گفته می شود؟
شخصی که به هر دلیلی از ضعف، اختلال یا ناتوانی در حرکت اندام‌های خود رنج می‌برد و برای انجام فعالیت‌های روزمره و تحرک به وسایل کمکی مانند پارچه‌های حمایتی و ایزواژه‌های توان‌افزا نیاز دارد.
سالخورده کیست؟
گروه سنی 65 سال به بالا که به علت کهولت سن قادر به انجام فعالیت های روزانه به طور معمول نمی باشند.
ناتوانان چه قشری را شامل می شوند؟
این دسته افراد مادران دارای فرزند خردسال(نیاز به کلسکه و …)،بیماران و گروه سنی زیر 6 سال را شامل می شوند.
توضیح مختصری از مسئله:
انسان به عنوان یک موجود اجتماعی همواره در تلاش برای برقراری ارتباط با محیط اطراف خود قرار دارد. این ارتباطات می‌تواند از طریق حضور در محیط، دسترسی به فضاهای اطراف و انجام فعالیت‌های ضروری صورت گیرد. دسترسی به محیط اجتماعی، شرایط اساسی برای اجرای فعالیت‌های انسانی است و در صورت تامین آن، انسان به راحتی می‌تواند در انجام وظایف و فعالیت‌های اجتماعی خود با موفقیت عمل کند.
عدم حضور انسان در محیط می‌تواند به دو دلیل اتفاق بیفتد: یکی، نامناسب بودن محیط شهری و دومی، ناتوانی فیزیکی انسان. با این حال، اصلی‌ترین عامل در انزوای افراد ناتوان، ناکارآمدی بستر محیط شهری است.
در جوامع پیشرفته امروز، یک کشور می‌تواند خود را به عنوان یک کشور تمدنی محسوب کند که معیارهای مختلفی را رعایت کرده باشد. یکی از این معیارها، حل مشکلات معماری و شهرسازی برای افراد ناتوان (توان‌خواه) است. به عبارت دیگر، طراحی شهری باید به گونه‌ای باشد که برای همه افراد جامعه، نه فقط یک گروه خاص، مناسب باشد. آرزوی یک زندگی بدون محدودیت‌ها برای افراد ناتوان وجود دارد و روان‌سازی شهر برای تسهیل حرکت‌های آنها ضروری است. مسائل معماری و شهرسازی که باعث کاهش حضور افراد ناتوان در جامعه می‌شود، شامل مشکلات مختلفی از جمله مسائل مرتبط با شهر و شهرسازی، دستیابی به ساختمان‌ها، رعایت اصول مهندسی ساختمانی، مشکلات حمل‌ونقل در شهر و مشکلات حرکت در داخل ساختمان‌ها می‌شود.
براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، 10 درصد جمعیت جهان به نوعی از معمولیت جسمی دچارند. در کشور ما، پس از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، پدیده معلولیت در حال افزایش است. افراد معلول برای شرکت در زندگی اجتماعی در شهرها با موانع مختلفی مواجه هستند، بنابراین، سازگار سازی محیط شهری با نیازهای افراد معلولیت جسمی امری بسیار ضرور است و طراحی شهرها باید بر مبنای استانداردها و مقررات خاصی برای آنها صورت گیرد.
یک معلول قطع نخاعی می‌تواند بدون هزینه‌های زیادی به برخی از خدمات شهری دسترسی پیدا کند و تنها نیاز به برنامه‌ریزی متناسب دارد. اگرچه تاکنون برخی تلاش‌ها برای حل مشکلات و تأمین نیازهای افراد معلول انجام شده است، اما این تلاش‌ها هنوز کافی نیستند و فاصله زیادی برای رسیدن به وضعیت مطلوب وجود دارد. افراد معلول نیاز به ترحم ندارند و اگر تسهیلات مناسب برای آنها فراهم شود، می‌توانند توانایی‌ها و استعدادهای خود را در زمینه‌های مختلف به نمایش بگذارند.
تجهیزات خیابانی هماهنگ
طراحی و نصب اجزاء مبلمان و تجهیزات خیابانی در مسئولیت ادارات و سازمان‌های مختلفی قرار دارد، از جمله: مخابرات، برق، آب، راهنمایی و رانندگی و شرکت‌های اتوبوسرانی. این فعالیت‌ها ممکن است به دلیل نبود هماهنگی مناسب در انجام آنها، به ناهماهنگی در آرایش خیابان منجر شوند. این مشکل تنها به تنوع عناصر خیابانی مرتبط نیست بلکه توزیع این اجزاء در سطح خیابان نیز اهمیت دارد. بنابراین، همکاری بین ادارات و سازمان‌های مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است تا تعداد و انواع عناصر به شکل منطقی و معقولی تعیین گردد.
یک رویکرد منطقی در طراحی تجهیزات خیابانی به این شکل است که یک مجموعه از عناصر تجهیزات خیابانی با ویژگی‌های مشابه طراحی و نصب شوند. هر جزء از این مجموعه، از عناصری نظیر علائم تابلویی، سطوح آشغال، چراغ‌ها، و جزئیات زینتی تشکیل شود. یکی از مزایای اصلی این رویکرد، سهولت بیشتر در گردآوری عناصر مختلف در کنار هم است. به عبارت دیگر، ایستگاه‌های اتوبوس یا کیوسک‌های تلفن می‌توانند به عنوان تکیه‌گاه‌هایی برای عناصر دیگر مانند روشنایی، علائم، نیمکت‌ها و تلفن‌ها عمل کنند.
طراحی تجهیزات خیابانی نباید به عنوان یک جزء مستقل از طراحی فضاهای شهری در نظر گرفته شود، بلکه باید به عنوان یک جزء از محیط خیابانی و شهری در مقیاس گسترده‌تر در نظر گرفته شود. این بدین معناست که طراحی تجهیزات خیابانی باید به شکلی باشد که به منظر کلی خیابان و شهر انطباق داشته باشد و به ارتقاء انطباق و انسجام محیط کمک کند. بنابراین، عناصر تجهیزات خیابانی نباید به صورت جداگانه و مستقل مورد توجه قرار گیرند بلکه به عنوان بخش‌هایی از یک سیستم هماهنگ در نظر گرفته شوند که همه اجزا در آن به تناسب و هماهنگی با یکدیگر قرار دارند و ارتباط مطلوبی با اطرافیان و ساختمان‌های پیرامونی برقرار کنند. به همین دلیل، حتی در طراحی عناصر کوچک خیابانی، نباید منظره کلی و جامع را از یاد برد.
سنگ فرش (کف پوش)
مفهوم سنگ فرش
سنگ فرش علاوه بر عملکرد خنثی کننده‌اش به عنوان زمینه‌ای متعادل، قابل استفاده به عنوان ابزاری جذاب در فضای شهری است. این ابزار می‌تواند به کانونی برای تجمعات اجتماعی و ایجاد فضاهای شاد در شهر تبدیل شود و حتی برای ایجاد اثرات زیبایی به عنوان یک قالی در فضاهای عمومی عمل کند. انتخاب مصالح و رنگ‌های مناسب برای ساخت سنگ‌فرش امری حیاتی است تا ویژگی‌های مکان را به طور واضح به تصویر بکشد. با استفاده از این مجموعه متنوع، می‌توان برای هر ناحیه یا خیابان مضامین و طرح‌های مختلفی انتخاب کرد تا شهری منحصر به فرد با تنوع فضایی خلق شود.
بافت سنگ فرش
بافت سنگ فرش ها باید با توچه به نوع رفت و آمد عابران پیاده تهیه شود:
سطوح نقش دار برای عابران پیاده بی حرکت
سطوح برجسته برای رمپ ها و اطراف آن نماها، نواحی خطرآفرین (سکوهای ساحلی، سکوی متر و …) که امکان لغزش را کاهش را کاهش می دهند
سطوح موج دار
سطوح ناهمواری برای جلب توجه عابران پیاده، یا کاستن سرعت اتومبیل ها
فهرست مطالب
مبلمان شهری چیست؟
معلول به چه کسی گفته می شود؟
سالخورده کیست؟
ناتوانان چه قشری را شامل می شوند؟
تجهیزات خیابانی هماهنگ
سایر مبلمان ها
پلهای ارتباطی بین پیاده‌رو و سواره‌رو
ایستگاه ها
تلفن عمومی و صندوق پست
پله
سطح شیبدار
شهرسازی مشارکتی
منابع