آرتروز زانو چیست؟

آرتروز زانو چیست

آرتروز به معنای ساییدگی مفصل و تخریب سطح مفصلی است. در بیمار مبتلا به آرتروز یا ساییدگی مفصل تغییر شکل، درد و محدودیت حرکت در مفصل به وجود می آید. در استئوآرتریت مشکل اصلی در غضروف مفصلی است و بعد از مدتی استخوان مفصل هم دچار آسیب می شود.

آرتروز زانو چیست ؟ چگونه میتوان ان را درمان کرد؟راه های پیشگیری از آن چیست؟؟؟

در فارسی به جای کلمات استئوآرتریت و آرتروز از کلمه “ساییدگی مفصل” هم استفاده می شود. مفصل جایی است که دو استخوان در کنار هم قرار می گیرند. مفصل باعث می شود قسمت های مختلف بدن نسبت به هم حرکت کنند و حرکت استخوان ها در مفصل به علت کششی است که از طریق عضلات به آنها اعمال می شود.
دو انتهای استخوان ها در جایی که با هم مفصل می شوند به وسیله پرده بافتی محکمی پوشیده شده که به آن کپسول مفصلی می گویند.
در اطراف کپسول مفصلی نوارهای بافتی محکمی قرار دارند که به آنها لیگامان یا رباط می گویند و مسئول پایدار کردن مفصل هستند.
غضروف یک بافت سخت ولی صاف و قابل انعطاف است که روی انتهاهای استخوان ها در محلی که در کنار هم قرار می گیرند را می پوشاند.
مقدار کمی از یک مایع غلیظ و لزج بین دو سر استخوان ها و در درون مفصل قرار گرفته که سطح غضروف را لیز کرده و اصطکاک بین دو سطح مفصلی را کم می کند و به آن مایع سینوویال Synovial fluid یا مایع مفصلی می گویند.
مایع سینوویال توسط بافت سینوویال ساخته می شود. بافت سینوویال لایه ای از سلول هاست که سطح داخلی کپسول مفصل را فرش کرده است.
آرتروز علایم زیادی دارد ولی ۳ علامت آن شایع تر و مشخص تر هستند؛ اولی خشکی پس از استراحت است، به این معنی که گاهی اوقات وقتی مفصل به مدت طولانی بی حرکت مانده باشد و بخواهد فعالیت کند درد خواهد داشت.
شاید دیده باشید که بیماران مبتلا به آرتروز زانو صبح ها که از خواب بیدار می شوند به سختی راه می روند اما بعد از مدتی کم کم راه رفتنشان به حالت عادی بازمی گردد. خشکی مفاصل بعد از یک دوره طولانی عدم فعالیت بسیار شایع است ولی به ندرت بیشتر از نیم ساعت طول می کشد.
دومین علامت کاهش انعطاف پذیری است؛ به همین دلیل بیماران مبتلا به آرتروز نمی توانند به راحتی مفاصل خود را خم و راست کنند و برای علامت بعدی هم می توان به درد در مفصل اشاره کرد.
توصیه می شود کسانی که بیشتر از دو هفته چنین علایمی را در مفاصل خود دارند حتما به پزشک مراجعه کنند. چند عامل وجود دارد که می تواند زمینه ساز ابتلا به آرتروز باشد، یکی سن بالا است که این بیماری معمولا در افراد بالای ۴۰ سال دیده می شود. مورد دوم جنس، چون آرتروز در خانم ها بیشتر از آقایان بروز می کند ولی دلیل آن هنوز به درستی مشخص نشده است، مورد بعدی ناهنجاری های مادر زادی استخوانی و یا صدمه به مفصل است.
آرتروز در ورزشکاران حرفه ای که مدام در معرض ضربه خوردن هستند بسیار شایع است مثلا در فوتبالیست ها. صدمات غیر ورزشی مثل تصادفات رانندگی هم زمینه را برای آرتروز مهیا می کند.
چاقی خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می دهد. به طور کلی هر چقدر وزن بالاتر باشد مفاصل بزرگ (مثل زانوها) باید بار و فشار بیشتری را تحمل کنند و در نتیجه خطر ابتلا به آرتروز در آنها بیشتر می شود.
چاقی حتی احتمال بروز آرتروز در دست ها را هم افزایش می دهد. در طول روز و به علت فعالیت های بدنی مفاصل بدن به طور مرتب در معرض ضربه قرار دارند و این ضربات مرتبا آسیب هایی را به آنها به خصوص به غضروف مفصلی وارد می کنند.
بدن این آسیب ها را تا جایی که می تواند ترمیم می کند. پس در طول زندگی مفاصل بدن دائما در یک فرآیند آسیب و ترمیم قرار دارند.
گاهی اوقات شدت آسیب های وارده به مفصل بیش از قدرت ترمیم بدن است و یا به عللی قدرت ترمیم بدن کاهش یافته و نمی تواند آسیب های معمولی را مرتبا ترمیم کند. در این موارد غضروف مفصلی به تدریج خراب تر و خراب تر می شود و این شروع آرتروز است.
در ابتدا سطح غضروف ریش ریش و لایه لایه می شود. با هر آسیبی مقداری از روی غضروف برداشته می شود تا اینکه به تدریج کلفتی غضروف کم می شود. کم شدن کلفتی غضروف که در رادیولوژی به صورت کاهش فاصله مفصلی دیده می شود از علائم اولیه شروع ساییدگی مفصل است.
آرتروز

ارتروز زانو
علت ارتروز زانو

علل زیر در تشکیل و پیشرفت آرتروز یا ساییدگی مفصل تاثیر دارند:
سن : با بالا رفتن سن آرتروز هم بیشتر می شود. می توان گفت ساییدگی مفصلی جزئی طبیعی از روند پیری است که در همه انسان ها با افزایش سن ایجاد می شود ولی سن شروع آن در انسان های مختلف متفاوت است.

ژنتیک : در بعضی انسان ها به طور ژنتیکی و خانوادگی استعداد بروز آرتروز بیشتر است.

چاقی : ساییدگی مفاصل ران و زانو در افراد چاق بیشتر و زودتر ایجاد می شود و این به علت نیروهای زیادی است که در افراد چاق به علت نیروی وزن به مفصل وارد شده و موجب تخریب زودرس آن می شود.

جنس : آرتروز در زنان بیشتردیده می شود.

آسیب قبلی به مفصل :عفونت های قبلی در مفصل، شکستگی هایی که قبلا در مفصل ایجاد شده است، آسیب های لیگامانی که بر اثر حوادث قبل در مفصل به وجود آمده و مفصل را ناپایدار کرده اند و یا تغییر شکل استخوان های اطراف مفصل می توانند موجب تشدید بروز آرتروز شوند.

شغل : فعالیت های بدنی شدید به علت شغل خاص و یا انجام ورزش خاص می تواند ضربات بیش از حد تحمل مفصل برای ترمیم به آن وارد کرده و موجب بروز آرتروز یا ساییدگی مفصل شوند.

مهمترین اقداماتی که برای کنترل آرتروز انجام می شوند عبارتند از :

– تغییر روش زندگی یا Lifestyle

از مهم ترین روش های کاهش علائم آرتروز تغییر دادن روش زندگی است. مهم ترین آنها عبارتند از:

– کم کردن سطح فعالیت های بدنی

– استفاده کمتر از پله و زمین های شیب دار در آرتروز زانو و مفصل ران

– استفاده از توالت های صندلی دار در آرتروز زانو و مفصل ران

– خوابیدن در بستر کمی سفت در آرتروز ستون مهره

– بلند نکردن اجسام سنگین

– یاد گرفتن طرز صحیح بلند کردن اجسام از روی زمین

– ورزش
انجام نرمش های کششی و تقویتی می تواند تا حد زیادی قابلیت انعطاف مفاصل را حفظ کرده و آنها را قوی نگه دارد تا بتوان از عهده انجام فعالیت های روزمره برآمد. شنا و پیاده روی از نرمش های خوب هستند. آرتروز هر مفصل نرمش های مخصوص به خود دارد که با یاد گرفتن آنها می توان تا حدود زیادی درد را کاهش داد.

– کاهش وزن
اگر چاق هستید کم کردن وزن می تواند تا حد زیادی درد ناشی از آرتروز را کم کند. حتی چند کیلو کاهش وزن هم تاثیرات مهمی در کم کردن علائم بیماری دارد. اگر وزن متعادل دارید باز هم کم کردن وزن می تواند در کاهش علائم بیماری به شما کمک کند.

– وسایل کمکی
استفاده از وسایلی مانند بریس های زانو، کفی های مخصوص کفش و زیاد چسب زدن به کشکک برای کنترل حرکات آن می تواند در کاهش دردهای زانو به علت آرتروز موثر باشد.

– عصا
به دست گرفتن عصا در دست مقابل اندام دچار آرتروز یا ساییدگی مفصل می تواند تا حدی درد ناشی از بیماری در مفصل ران و زانو را کم کند.

– گرما
گرم نگه داشتن مفصل مبتلا به آرتروز می تواند تا حدی درد ناشی از آن را کاهش دهد. این گرما می تواند با استفاده از لباس های کلفت تر به دست آید و یا با استفاده از وسایل کمکی مانند کیسه آب گرم یا حوله برقی بتوان مفصل مبتلا را گرم کرد.

– دارو
دارو می تواند درد و التهاب ناشی از آرتروز را کاهش دهد. برای استفاده از داروهای مورد نظر در ساییدگی مفصل به پزشک مراجعه کنید.

– عمل جراحی
از اعمال جراحی متفاوتی در درمان آرتروز استفاده می شود. درمان های جراحی معمولا برای بیمارانی به کار برده می شود که درد و ناراحتی آنها به اقدامات درمانی قبلی پاسخ مناسبی ندهد.