نقش استراتژی توسعه صنعتی در توسعه اقتصادی
سابقه اولیه برنامه ریزی اقتصادی برای دستیابی به توسعه به صورت مدون و سازمان یافته متعلق به کشور شوروی سابق بوده و مربوط به قبل از جنگ جهانی دوم میباشد.
پس از پایان جنگ جهانی دوم و تحولات و تغییرات بسیار زیاد در عرصه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و بخصوص مرزبندیهای جدید بین المللی، بستر مناسبی برای ظهور و بروز ایدهها، نظریه پردازیها، مدلها و الگوهای جدید اقتصادی فراهم شد که تبلور آن در استراتژی های ششگانه برشمرده شده در حوزه مفهوم و مبانی توسعه که در ادامه به آن اشاره خواهد شد، میباشد.
در این مقاله، ضمن تبیین اجمالی مفهوم توسعه و شاخصهای توسعه اقتصادی، به تشریح استراتژیهای شناخته شده آن بویژه استراتژی توسعه صنعتی پرداخته شده و در انتها نیز به چگونگی موفقیت اقتصادی موفق در منطقه جنوب شرق آسیا اشاره شده است:
مفهوم توسعه
توسعه، مفهومی است که از منظرهای مختلف دارای معانی متنوعی است، اما آنچه در این مجال به آن توجه شده، مفهومی است که از دیرباز با مفهوم تمدن عجین و همراه بوده است. از این رو، چنانچه بخواهیم از این دریچه به مفهوم توسعه دست پیدا کنیم، لازم است مفهوم تمدن تبیین شود.
مرحوم دکتر حسین عظیمی از اساتید برجسته اقتصاد توسعه، ضمن تاکید بر این نکته که تمدن، زاییده تلاش انسان در جهت تامین نیازهای مادی و معنوی است، آن را اینگونه تعریف میکنند:
تمدن، مجموعهای از دستاوردهای مادی و معنوی است که انسانها در جهت شکوفاسازی اندیشهای اساسی و در مسیر ساماندهی زندگی، ایجاد زیرساختهای اصلی فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و علمی متناسب خود را ایجاد میکند. در جریان شکوفایی تمدنی تازه، زیرساختها و نهادهای تمدن قدیم با اندیشه و بصیرت تمدن جدید در تقابل و در تعارض قرار میگیرند.
استراتژی های رشد و توسعه اقتصادی
این تعارض، نقطه شروع و تبلور فرایند توسعه است. توسعه، فرایندی است که طی آن باورهای فرهنگی، نهادهای اجتماعی، اقتصادی و نهادهای سیاسی به صورت بنیادی، متحول شده تا متناسب با ظرفیتهای شناخته شده، جدید شوند و طی این فرایند سطح رفاه جامعه ارتقا مییابد.
آنچه در این مجال به آن پرداخته شده است مبتنی بر کارکردهای توسعه اقتصادی به عنوان اصلیترین و شاخصترین نماد توسعه میباشد. نکته قابل توجه در باب توسعه اقتصادی، وجود دغدغههای فراوانی است که از سوی گروهها و نهادهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در جامعه مطرح میشود.
توسعه اقتصادی، موضوعی است که از منظرهای مختلف قابل تفسیر میباشد. به طوری که از مجموع نظریات و دیدگاههای موجود، میتوان به موارد ذیل در رابطه با مفهوم توسعه اقتصادی اشاره کرد:
مفهوم توسعه اقتصادی
- بخش قابل توجهی از اقتصاددانان، مقوله محوری در توسعه اقتصادی را معادل رشد اقتصادی میدانند.
- بسیاری از مدیران و رهبران بنگاههای اقتصادی و تجاری، توسعه اقتصادی را به اتخاذ سیاستهای دولتی مناسب و عاقلانه برای افزایش رقابتپذیری شرکتها و صنایع تلقی میکنند.
- عدهای دیگر توسعه اقتصادی را معادل سیاست صنعتی کشور تلقی میکنند.
- از منظر حامیان و دوستداران محیط زیست، توسعه اقتصادی باید در راستای پایداری طبیعت و محیط زیست باشد
استراتژی توسعه چیست
توجه ملل و جوامع مختلف بویژه در نیمه دوم قرن بیستم به تحقق توسعه با اهتمام به تعابیر و دستاوردهای مختلف آن موجب شده که همواره تدوین و تبیین استراتژی توسعه به عنوان یکی از محوریترین و مهمترین تلاش دولتها و نظامهای سیاسی در عرصه مدیریت و برنامهریزی جامعه محسوب شود.
از این رو، همواره کشورهای دنیا سعی کردهاند در چارچوب استراتژی جامع و هدفمند به اهداف و آرمانهای خود جامه عمل بپوشانند. نکته قابل تامل در این خصوص، فقدان الگویی قابل تعمیم به کلیه کشورهاست به گونهای که در عمل، هیچ کشوری نتوانسته استراتژی مشخصی را به طور یکپارچه و بدون قید و شرط و نیز بدون آنکه استراتژی را تعدیل و یا اصلاح کرده باشد، دنبال کند.
شاخصهای توسعه اقتصادی
فهرست مطالب
نقش استراتژی توسعه صنعتی در توسعه اقتصادی
مفهوم توسعه
شاخصهای توسعه اقتصادی
استراتژیهای توسعه
توسعه اقتصادی با محوریت استراتژی توسعه صنعتی
مطالعات تطبیقی استراتژی توسعه صنعتی
عوامل و دستاوردهای رشد در اقتصادهای نوخاسته صنعتی شرق آسیا
منابع