مقاله در مورد بذر گندم و ذرت (کنترل و گواهی بذر)

مقاله در مورد بذر گندم و ذرت (کنترل و گواهی بذر)

بذر گندم و ذرت (کنترل و گواهی بذر)
بخشی از مقاله
یکی از مشکلات کشاورزان در فرایند کشت گندم، عدم یکنواختی در سبز شدن بذور و استقرار بوته های گندم به تعداد مناسب در واحد سطح می باشد.با استقرار گیاهچه های گندم در تراکم مناسب در واحد سطح ضمن افزایش بازده مصرف نهاده ها از قبیل کود و سم، گندم به حداکثر ظرفیت تولیدی خودنیز می رسد.عدم آگاهی کشاورزان از تاثیر عوامل مختلف در رسیدن به سبز یکنواخت موجب تکرار این مشکل در هر سال می شود.

عوامل ذیل در استقرار و تراکم مناسب گیاهچه های گندم دخالت دارند.
۱- میزان مصرف بذر
عوامل محیطی و ویژگیهای رقم بر میزان مصرف بذر تاثیر می گذارند. ویژگی های رقم گندم مانند وزن هزار دانه ، ارتفاع بوته ، خوابیدگی ( ورس ) ،قدرت پنجه زنی ، درصد جوانه زنی و سرعت رویش بذور از عوامل تعیین کننده میزان مصرف بذر در هر هکتار هستند.
دانه های سبک در هر واحد وزن، تعداد دانه بیشتری نسبت به دانه های سنگین دارند

و هر چه وزن هزار دانه گندم کمتر باشد از نظر وزنی میزان مصرف بذر کاهش می یابد.
افزایش ارتفاع بوته و حساسیت به خوابیدگی موجب کاهش مصرف بذر در هر هکتار می شود. هر چه درصد جوانه زنی بذر و قدرت پنجه زنی آن بیشتر باشد می توان میزان بذر کمتری مصرف نمود.
عوامل محیطی مانند رطوبت، حاصلخیزی خاک و علف های هرز در تعیین میزان مصرف بذر موثر هستند. در خاک های مناطق دیم و کم باران وبا حاصلخیزی ضعیف، برای کاهش رقابت بین بوته های گندم در جذب آب و غذا، بذر را به مقدار کمتر مصرف می کنند.
میزان مصرف بذر ممکن است در شرایط دیر کاشت و تراکم زیاد علف هرز افزایش یابد.

۲-عمق کاشت
( دمای مطلوب و رطوبت کافی ) لازمه جوانه زنی بذور و سبز شدن گیاهچه های گندم می باشند . در کشت های سطحی و کم عمق جوانه زنی بذور گندم دچار نوسان های شدید رطوبت و دما می شوند.
ویژگی های بذر و عوامل محیطی نیز در تعیین عمق کاشت بذر گندم تاثیر می گذارند. ویژگی های بذر گندم مانند اندازه بذر ،مقدار پروتئین بذر ، طول کلئوپتیل و سرعت سبز شدن بذر در تعیین عمق کشت مطلوب موثرند. در ارقام پاکوتاه و نیمه پا کوتاه طول کلئوپتیل نسبت به ارقام پابلند کمتر می باشد. هر چه طول کلئوپتیل رقم گندم کوتاهتر باشد، عمق کاشت بذر گندم کمتر می گردد. در کشت عمیق تر، بذر های درشت و بزرگ سریع تر از بذر های کوچک سبز می شوند. افزایش مقدار پروتئین بذر موجب رشد سریع تراندام گیاهچه بذر پس از جوانه زنی می گردد. بذررا در خاک های سبک نسبت به خاک های سنگین عمیق تر می کارند. در مناطق دیم کاری و کم باران بذر را نسبت به مناطق پر باران وآبی در عمق بیشتر قرار می دهند.

۳- تاریخ کاشت
مهمترین معیار برای تعیین زمان کاشت مطلوب گندم، عملکرد دانه می باشد. در تاریخ کاشت مطلوب، دما و رطوبت برای جوانه زنی بذر مناسب است و در نتیجه باعث افزایش جوانه زنی، قدرت گیاهچه و گسترش ریشه دهی در تمام ارقام گندم می شود. در کشت به موقع پنجه زنی و اجزاء عملکرد دانه گندم افزایش می یابد. در کشت زود هنگام، خاک خشک و رطوبت کمتری دارد و دمای خاک نیز بالا می باشد اما در شرایط دیر کاشت، خاک سرد و شرایط برای جوانه زنی و سبز شدن آن نامساعد است . در هر دو حالت تلفات بذر و مرگ گیاهچه افزایش می یابد .
دما و رطوبت از عوامل محیطی بسیار موثر در تعیین زمان کاشت گندم می باشند. برای جبران تلفات بذر و مرگ گیاهچه در کشت دیر هنگام میزان مصرف بذر را افزایش می دهند.

۴-تماس بذر با خاک
بذر گندم در صورت تماس کامل با خاک، سرعت جوانه زنی و استقرار گیاهچه آن افزایش می یابد. عملیات خاک ورزی ثانویه ، تاثیر زیادی بر تماس بذر با خاک دارد. هر چه اندازه کلوخه های خاک بزرگتر و فاصله آنها از هم بیشتر باشد امکان تماس بذر با خاک کاهش می یابد و در نتیج ه سرعت جوانه زنی بذر کمتر شده و احتمال تلف شدن بذر وجود دارد.

شکل (۱)-یکنواختی در سبز شدن بوته های گندم
۵- تماس بذر با کودهای شیمیایی
تعدادی از کودهای شیمیایی قدرت زیادی در جذب رطوبت خاک دارند و اگر این نوع کودها در کشت خطی در کنار بذر ها قرار گیرند، می توانند سرعت جوانه زنی بذر را کاهش دهند. در شرایط خاک خشک و قلیائی، خسارت کودها در تماس با بذر ضمن از بین بردن قدرت جوانه زنی بذر ها، موجب خشک شدن گیاهچه های گندم نیز می شوند.

۶-پوشش دادن بذور گندم با کودها و سموم شیمیایی
برای کنترل حشرات خاک زی و بیماریهای گندم و تغذیه اولیه گیاهچه ،بذور گندم را با سموم حشره کش و قارچکش و کودهای شیمیایی پودری پوشش می دهند . این مواد پوششی بر قدرت و سرعت جوانه زنی بذر تاثیر می گذارند. در شرایط خاک گرم وخشک این مواد سرعت جوانه زنی و قدرت رویش بذر را کاهش می دهند . غلظت زیاد این مواد و غیر یکنواختی در پوشش دادن بذر می تواند موجب تلف شدن بذر های گندم گردد.

۷- سلسله بندی سطح خاک
پس از کاشت گندم، وقوع بارندگی ها موجب تشکیل سله در سطح خاک می شوند. ضخامت این سله بر سرعت رویش و استقرار گیاهچه های گندم تاثیر می گذارد. هر چه ضخامت این سله افزایش یابد، سبز شدن بوته های گندم را با دشواری مواجه می سازد. مقدار زیاد رس و لای و کاهش ماده آلی موجب تشکیل سله های ضخیم در خاک می شوند.

۸- آفات حشرات خاک زی
تعدادی از آفات گندم از قبیل کرم مفتولی ، کرم سوسک سیاه ، کرم سوسک قهوه ای و غیره با تغذیه از بذرو ریشه گیاهچه گندم موجب کاهش تراکم بوته های گندم در سطح مزرعه می شوند.

۹- بیماریهای گندم
برخی از عوامل بیماریزای گندم موجب پوسیدگی بذر و ریشه می شوند. در صورت عدم ضد عفونی بذور گندم با قارچکش های مناسب تلفات بذر و کاهش تراکم بوته در سطح مزرعه افزایش می یابد.

۱۰- نفوذ پذیری خاک
هرچه بافت خاک سنگین تر باشد، نفوذ پذیری آب و هوا به داخل خاک کاهش می یابد. وقوع بارندگی ها پس از کاشت و در مراحل اولیه استقرار گیاهچه ها، حالت ماندآبی بوجود می آورد و در نتیجه بذور گندم و گیاهچه ها دچار خفگی شده و از بین می روند.

۱۱- رقابت علف های هرز
در برخی سال ها در مراحل سبز شدن بذور گندم به علت وقوع بارندگی ها، علف های هرز با تراکم زیادی در سطح مزرعه گندم سبز می شوند و در نتیجه در اثر رقابت بین علف های هرز با گیاهچه گندم در جذب آب و غذا، قدرت و توان گیاهچه های گندم در برابر شرایط نامساعد محیطی کاهش یافته و در نهایت موجب از بین رفتن آنها می شوند.

با اجرای صحیح عملیات کشت و در نظر گرفتن تمام جوانب امر می توان در سطح مزرعه تراکم یکنواخت از بوته های گندم بدست آورد . عدم توجه به هر یک از موارد ذکر شده در فوق، مزرعه گندم را در یک شرایط رویش غیر یکنواخت و نامتقارن قرار می دهد.

ویژگی های گیاه گندم
گندم، گل آذین سنبله‌ای دارد. از هر گره آن معمولاً یک سنبلچه متشکل از دو گلوم و سه گلچه به وجود می‌‌آید. گاهی تعداد گلچه ها به ۹ هم می‌‌رسد. دانه گندم بین دو پوشش قاشق مانند به نام های پوشک بیرونی (لما) و پوشک درونی (پالئا) قرار گرفته است.
برگ های گندم مانند برگ های سایر غلات (به جز ذرت و ارزن)، نازک و کم عرض بوده و زبانه‌های کوچکی دارند. میوه گندم با توجه به گونه آن، ۳ تا ۱۰ میلیمتر طول و ۳ تا ۵ میلیمتر هم قطر دارد و شامل این بخش است.

گیاهک: یا رویان که تقریباً ۵/۲ درصد وزن دانه را تشکیل می‌‌دهد و سرشار از پروتئین و چربی است که این بخش را معمولاً در تهیهٔ آرد گندم جدا می‌‌کنند. سبوس: همان پوستهٔ دانه است و تقریباً ۱۴ درصد از وزن دانه را تشکیل می‌‌دهد. سبوس را هم همچون گیاهک در مرحلهٔ آرد سازی از دانه جدا می‌کنند و معمولاً برای خوراک دام مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. آندوسپرم: حاوی مواد نشاسته‌ای دانه گندم است و تقریباً ۸۳ تا ۸۷ درصد از کل دانه را شامل می‌‌شود. آندوسپرم دارای دانه‌های نشاسته‌ای و مواد پروتئینی می‌‌باشد که دانه‌های نشاسته آن بوسیله گلوتن که یکی از پروتئین های موجود در دانه است، بهم چسبیده اند. میزان گلوتن موجود در دانه بر حسب نوع و نژاد گندم تفاوت می‌‌کند. همین میزان گلوتن گندم است که مرغوبیت آن را تعیین می‌‌نماید. گندم های قرمز سخت بهاره و پاییزه گلوتن بیشتری دارند و به همین دلیل، ارزش تهیه نان از آنها بیشتر است. چون خمیر حاصل از آردی که از لحاظ گلوتن غنی است، به دلیل داشتن حالت کشدار، قادر است که گازهای ناشی از تخمیر را بیشتر در خود نگهدارد و برای همین، خمیر بهتر ورآمده و حجمش بیشتر می‌‌گردد

آب و هوای مناسب برای رشد گندم
شرایط ایده آل برای رشد گندم، آب و هوای خنک در دوره رشد رویشی، آب و هوای معتدل در دوران تشکیل دانه و آب و هوای گرم و خشک در زمان برداشت محصول می‌‌باشد. بنابراین در مناطقی که زمستان های سخت دارند، کشت گندم با مشکلاتی از قبیل سرمازدگی زمستانی مواجه می‌‌شود. البته باید بدانیم که گندم در برابر خشکی مقاومت چندانی ندارد و نمی‌تواند به مدت طولانی، خشکی و کم آبی را تحمل نماید. اما قادر است خود را با شرایط خشک تا حدی تطبیق داده و با تشکیل یاخته‌های کوچکتر که در نهایت سبب تشکیل برگ های کوچک و در نتیجه روزنه‌های کوچکتر می‌‌شود، سطح تعریق را کاهش دهد و از اثرات سوء کم آبی تا حدی محفوظ بماند

انواع گندم
معمولاً گندم ها را به دو دسته کلی گندم بهاره و گندم پاییزه تقسیم بندی می‌‌کنند. این دو نوع علاوه بر آن که دانه هایشان از نظر رنگ، بافت، شکل و… با هم فرق دارد شرایط رشد و نمو آنها نیز با هم تفاوت می‌‌کند. این دو نوع گندم را در می‌‌گیرد. عمق این شیار در گندم های پاییزه زیاد و در گندم های بهاره کم است. طرفین این شیار در گندم های بهاره گرد و در گندم های پاییزه گوشه دار می‌‌باشد
گندم بهاره گندم بهاره: گندم بهاره همان طور که از نامش پیداست، در اوایل بهار کاشته می‌‌شود. پس از جوانه زدن، گیاه جوان در بهار و اوایل تابستان رشد نموده و محصول آن را تا اواخر تابستان برداشت می‌‌کنند. گندم بهاره را معمولاً در نواحیی کشت می‌کنند که گندم پاییزه نمی‌تواند در برابر سرمای سخت زمستانی آن مناطق، مقاومت نماید. البته میزان محصول دهی گندم پاییزه از بهاره بیشتر است. معمولاً پس از تهیه بذر و زمانی که دمای خاک به یک درجه سانتی گراد بالای صفر رسید، گندم بهاره را می‌‌کارند. اگر شرایط آب و هوایی اجازه دهد می‌‌توان گندم را زودتر هم کاشت تا دوره رشد آن طولانی تر شده و میزان محصول دهی آن بیشتر شود
گندم پاییزه گندم پاییزه: این نوع گندم در نیم کره شمالی، در فصل پاییز موقعی که دمای خاک از ۱۳ درجه سانتی گراد کمتر باشد کشت می‌‌شود. ابتدا بذر گندم پاییزه جوانه می‌‌زند. سپس در فصل زمستان، گیاه به صورت گیاه جوان کوچکی باقی می‌‌ماند و با آغاز فصل بهار، مجدداً رشد و نمو خود را آغاز می‌‌کند. معمولاً در یکی از ماه‌های خرداد، تیر یا نهایتاً مرداد، دانه می‌‌رسد و آماده برداشت می‌‌شود.
گندم بهاره برای آن که به مرحلهٔ گل دهی برسد، باید به مدت طولانی در معرض هوای سرد قرار گیرد. اگر گندم پاییزه را در بهار بکارند، چون دورهٔ سرما را پشت سر نمی‌گذارد، نمی‌تواند گل آذین خوبی تشکیل دهد.
گندم های پاییزه به نسبت گندم های بهاره ریشه‌های عمیق تر و پرپشت تری دارند که تا ۲۰۰ سانتی متر در خاک نفوذ می‌‌کنند. این امر ناشی از آن است که گندم های پاییزه فصل رشد طولانی تری دارند.

شرایط مناسب برای رشد گندم
خاک: خاک شنی و رسی عمیق با زهکشی خوب، برای رشد گندم مناسب است. اصولاً میزان عملکرد گندم در شرایط دیم (آبیاری با باران)، در خاک های ریز بافت بیشتر است، چون این قبیل خاک ها قادرند آب را بهتر و به مدت طولانی تر در خود نگهدارند. اما در شرایط آبی (که کشاورز خود گیاه را آبیاری می‌‌کند)، معمولاً گندم زیاد تحت تأثیر بافت خاک خود قرار نمی‌گیرد. آب: گندم هم مانند سایر گیاهان نمی‌تواند در خاک خشک جوانه بزند. گندم بهاره به دلیل ذخیره شدن رطوبت زمستانی درخاک، همواره رطوبت مورد نیاز خود را دارد. اما رطوبت خاک گندم های پاییزه معمولاً فرایند جوانه زنی را با مشکل مواجه می‌‌نماید. اگر برای جوانه زنی یا رشد اولیهٔ جوانه، خاک رطوبت کافی نداشته باشد بذرها ممکن است بپوسند یا در معرض صدمات ناشی از سرما قرار گیرند.

رشد گندم
گیاه گندم و دیگر انواع غلات، مانند بسیاری از گیاهان دو مرحله رشد دارند: رویشی و زایشی. جوانه زنی، سبز شدن و پنجه زدن جزء مرحله رویشرشد گندم، از مواد تنظیم کننده رشد استفاده می‌‌کنند. یکی از این مواد سیکوسل (با نام تجاری CCC ) است. نام علمی این ماده شیمیایی، ۲- کلرو اتیل متیل آمونیوم کلرید است که:
غشاء یاخته گندم را زیاد می‌‌کند. تعداد دسته‌های آوندی در ساقه را زیاد می‌‌کند. رشد ریشه را افزایش داده و مقاومت بوته‌های گندم در برابر خشکی را زیاد می‌‌کند.

این فایل با کیفیت عالی آماده خرید اینترنتی میباشد. بلافاصله پس از خرید، دکمه دانلود ظاهر خواهد شد. فایل به ایمیل شما نیز ارسال خواهد گردید.

تعداد صفحات: 21

فرمت فایل: WORD