نقش خانواده در تامین بهداشت روان
مقدمه مقاله
یکی از شاخه های روانشناسی، بهداشت روانی یا سلامت روانی است که از مباحث پر طرفدار، به روز و پر رونق روانشناسی به حساب می آید.
بهداشت روانی که تعاریف گوناگون آن در ادامه خواهد آمد در مقولات زیادی کاربرد دارد و در زمینه های مختلفی از قبیل:
بهداشت روانی و کودک، بهداشت روانی و نوجوان، بهداشت روانی و نوجوان، بزرگسال، سالمند، ازدواج و … بسیاری از مقولات دیگر مطرح است.
بنا بر این ابتدا تعدادی از تعاریف مختلف و ساده از بهداشت روانی ارائه می شود و سپس بحث در مورد ماهیت بهداشت روانی و عناصر موثر در آن در معرض دید شما قرار خواهد گرفت.
امید است مطالعه آن برای خوانندگان محترم سودمند و برای نگارنده پیش در آمدی برای کارهای بهتر و جدی تر بعدی باشد.
همیشه تعریف بیماری های روانی آسان تر از تعریف سلامتی یا بهداشت روانی بوده است.
در ایالات متحده امریکا، انجمن روانپزشکان امریکا به طور سنّتی سازمانی بوده که تعریف کننده اختلالات روانی بوده است(ابتدای سال ۱۹۱۷ زمانی که به عنوان انجمن مدیران پزشکیِ موسسه امریکایی مجنون شناخته شد).
فصل یک
بهداشت روانی (Mental Health)
کلمه بهداشت روانی چقدر برای شما آشناست؟
چه ارتباطی بین بهداشت روانی و اختلالات روانی وجود دارد؟
چگونه م یتوانیم بهداشت روانی خود را حفظ کرده یا بهبود ببخشیم؟
و سلامتی همیشه انسان را در طول تاریخ به خود مشغول کرده است.
تدوین برنام ههای تربیتی – بهداشتی برای حفظ سلامتی (Health) واژه بهداشت
و مطالعه ، جلوگیری و درمان بیماری ها نمون های از این اقدامات بشری است. بهداشت در یک تقسیم کلی به دو نوع “بهداشت جسمی “و “بهداشت
روانی” تقسیم م یشود. ولی آنها همپوشی های زیادی را با هم دارند (بر یکدیگر تاثیر م یگذارند).
بهداشت روانی از آن جهت که رابطه مستقیمی با “عملکرد فردی – اجتماعی” و آسیب های روانی – اجتماعی” دارد، از اهمیت زیادی برخوردار است
و این اهمیت باعث تدوین و اجرای برنامه های متعدد بهداشت روانی در سه بعد ” پیشگیری ، درمان و توانبخشی “م یشود این سه بعد در برگیرنده تمام
اهداف و فعالیت های بهداشت روانی است.
راهکارهای تامین بهداشت روانی
تعاریف بهداشت روانی
تعریف سازمان بهداشت جهانی
سازمان بهداشت جهانی ، بهداشت روانی را اینگونه تعریف م یکند: “بهداشت روانی در درون مفهوم کلی بهداشت قرار دارد و بهداشت یعنی توانایی کامل
برای ایفای نق شهای روانی و جسمی ، بهداشت به معنای نبود بیماری یا عقب ماندگی نیست.”
تعریف انجمن بهداشت روانی کانادا
انجمن بهداشت روانی کانادا در یک دید جامع بهداشت روانی را در سه قسمت “نگر شهای مربوط به خود ، نگر شهای مربوط به دیگران و نگر شهای
مربو به زندگی” تعریف م یکند.
از نظر این انجمن بهداشت روانی یعنی :” توانایی سازگاری با دیدگاههای خود ، دیگران و رویارویی با مشکلات روزمره زندگی.”
عوامل موثر بر بهداشت روانی
بهداشت روانی افراد متاثر از عوامل متعددی است، اگر چه این عوامل به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار م یگیرند ولی در واقع این موضو ع چند
وجهی متاثر از یکدیگر است.
بدین معنی که افراد به علت شرایط محیطی یا عوامل فردی تعادل و آرامش روحی شان دچار تغییراتی می شود و هر چه
شدت این عوامل زیادتر باشد، تاثیر و تهدیدش بیشتر خواهد بود. عواملی همچون : “عدم برآورده شدن نیازهای اولیه، ناکامی، استرس، یادگیری،
مسائل اجتماعی و رسانه های جمعی و… از عمده ترین تاثیرگذاران بر بهداشت روانی هستند.
ابعاد بهداشت روانی
پیشگیری نوع اول (Primary Prevention)
هدف این نوع از بهداشت روانی ممانعت از شروع یک بیماری یا اختلال است، “با حذف عوامل کلی کاهش عوامل خطر ساز ، تقویت مقاومت افراد ، دخالت
در فرایند اختلال” بدست م یآید.”
برنام ههای آموزش بهداشت روانی (نظیر آموزش والدین برای تربیت کودکان ، آموزش تاثیرات مصرف الکل و مواد
و…)، برنام ههای بالا بردن کارایی و توان افراد (نظیر برنام ههای تقویتی برای کودکان محروم) ، ایجاد سیستمهای حمایت اجتماعی (نظیر بیمه های
درمانی ، ایجاد و حمایت از گرو ههای محلی و اجتماعی حمایت کننده از افراد مبتلا)” نمون ههای پیشگیری نوع اول م یباشد.