مقاله درباره سنایی غزنوی

مقاله درباره سنایی غزنوی

سنایی غزنوی
چکیده
مقاله سرگذشت مثنوی‌ سیر العباد الی المعاد سنایی غزنوی (۵۲۵ق) را در گستره‌ بررسیهای تطبیقی دنبال می‌کند. این منظومه کوتاه در میان آثار فارسی بیشتر از آثار مشهور ادبی فارسی در کانون پژوهشهای تطبیقی قرار گرفته است. مقاله با ارائه‌ گزارشی از سیر مطالعات تطبیقی میان این اثر و دیگر آثار مشابه در ادبیات غرب و دنیای عرب، دیدگاههای متفاوت در باره ریشه‌ها و منشأ اندیشهه‌های ‌این اثر را بررسی کرده و با نقد آنها به این نتیجه می‌رسد که سیرالعباد سنایی منظومه‌ای است با عمق و گستره‌ای که مصنف آن از علوم طبیعی و نجوم و عرفان و فلسفه و عقاید ماوراء الطبیعه و همه شاخه‌های دانش روزگار خویش بهره جسته و تار و پود منظومه خود را از چندین دیدگاه هستی شناختی، مذهبی، اخلاقی و فکری- فلسفی تنیده است. هر کدام از این اندیشه‌ها تا سنتهای فکری فلسفی کهن درسه فرهنگ ایران باستان، یونان و اسلام ریشه دارد. این سه تمدن در شکل گیری نگرش فلسفی و جهان‌بینی روزگار سنایی نقش مهمی داشته‌اند. بنا براین نمی‌توان گفت سنایی تنها تحت تأثیر یکی از این فرهنگها یا اثر خاصی بوده است.

مقدمه
شاید در میان آثار ادبی فارسی کمتر اثری به اندازه، منظومه ۸۰۰ بیتی سیر العباد الی المعاد حکیم سنایی غزنوی (۵۲۵ ق) از لحاظ تأثیر و تأثرهای ادبی و روابط بینامتنی با دیگر آثار ادبی جهان توجه منتقدان و محققان را به خود جلب کرده باشد. این اثر که بیش از دیگر آثار سنایی اسباب شهرت جهانی وی را فراهم کرده، به زبانهای متعددی ترجمه شده است. سیرالعباد از آنجا در کانون توجه دنیای مسیحیت قرار گرفت که برخی آن را به عنوان منبع آلیگیری دانته در تألیف کمدی الهی که از کتابهای سه گانه ‌مهم مسیحیت است معرفی کردند. در نتیجه از آن زمان به بعد آن را با سه کتاب مهم ادبیات مسیحی مقایسه کرده‌اند: نخست با شاهکار چهارده هزار بیتی ادبیات ایتالیا، کمدی الهی (تألیف ۱۳۲۱ م.) نوشته آلیگیری دانته، دوم با منظومه انگلیسی بهشت گمشده، اثر جان میلتون شاعر انگلیسی (۱۶۶۷م.) (حمیدی، ۱۳۶۵ : ۳۲،۳۵، و همو ۱۳۶۹: ۴۷، ۶۶) و سوم با رمان مشهور سلوک زائر نوشته جان بانی‌ین، نویسنده انگلیسی پروتستان مذهب (حامدی، ۱۳۸۲: ۳۴۰ و ۳۵۴ و فتوحی، ‌۱۳۸۵)، رمان رزها اثری ناتمام از مؤلفی ناشناخته در فرانسه قرن سیزدهم (فرهودی‌پور، ۱۳۸۵)،. از سوی دیگر پژوهش‌هایی در زمینه شباهتهای سیرالعباد سنایی با رساله الغفران اثر ابوالعلاء معری شاعر عرب (د: ۴۴۹ق/ ۱۰۷۰م.) و معراج‌نامه پیامبر اسلام نیز صورت گرفته و کتاب‌ها و مقالات متعددی در این باب به رشته تحریر در آمده است.۳
ریشه اصلی این بررسیهای تطبیقی در شباهتهای ساختار روایی و بن‌مایه‌های این منظومه با آثار مشهور جهان است از جمله آثار فوق و نیز رساله الغفران اثر ابوالعلاء معری شاعر عرب (د: ۴۴۹ق/ ۱۰۷۰م.)، رؤیاهای محی الدین ابن عربی، رساله حی ابن یقظان ابن سینا و قصه ابن طفیل. بن مایه این نوع آثار شرح یک سفر روحانی است به عالم پس از مرگ که شباهت بسیار به معراج‌نامه‌های اسلامی در زبان عربی دارد. در باب مقایسه سیر العباد با کمدی الهی دانته (۱۳۲۱) و دیگر آثار مقالات زیادی نوشته‌اند. و از رهگذر همین منظومه، اروپایی‌ها بویژه دانته‌شناسان در قرن بیستم به شخصیت و اندیشه‌ و آثار حکیم سنایی توجه بلیغی نموده‌اند.

در این مقاله روند بررسیهای تطبیقی سیرالعباد را به ترتیب تاریخی به تصویرمی‌کشیم آنگاه به معرفی ونقد دیدگاههای محققان مختلف در باره تأثیر وتأثرات و خاستگاه ‌اندیشه و ساختار متن می‌پردازیم.

فهرست مطالب
چکیده ۱
مقدمه ۲
آغاز تأمل در سیر العباد در ایران ۳
زندگی ۵
مضامین عرفانی ۶
آثار سنایی ۷
گزیده ای چند از قصاید سنایی ۱۳
دین و زهد ۱۵
غزل سنایی ۱۶
ویژگی های اشعار ۱۹
منابع ۲۲

این فایل با کیفیت عالی آماده خرید اینترنتی میباشد. بلافاصله پس از خرید، دکمه دانلود ظاهر خواهد شد. فایل به ایمیل شما نیز ارسال خواهد گردید.

تعداد صفحات: 22

فرمت فایل: WORD