روش تحقیق بررسی تاثیر شیوه های فرزند پروری بر خلاقیت کودکان
بررسی تاثیر سبکهای فرزند پروری والدین بر میزان خلاقیت کودکان
مقدمه
با توجه به برخورد جوامع بشري با مسائل ناهمگون بي شمار فزاينده وابستگي متقابل بين كشورها، تحليل رفتن منابع طبيعي، سرعت فزاينده تغييرات و مسائل عديده‌اي از اين قبيل نياز به يافتن تصويري هر چه جامع‌تر و دقيقتر از آينده براي هر جامعه از ضروريات است. (كفايت، 1372).
تورنس (1959) استدلال مي‌كند كه تصاوير آگاه و ناخودآگاه از آينده، نيروي محرك مهمي در پس دستاوردهاي آينده‌اند. تصاوير مثبت آينده، نيروي پر توان مغناطيسي هستند كه ما را به تحرك واداشته‌اند و به ما انرژي لازم را براي حركت به پيش به سوي امكانات، راه‌حلها و دستاوردهاي خلاقي و جديدي مي‌دهند
از طرفي براي آنكه بتوانيم قدرت تصور خود را افزايش دهيم و تصاوير مثبتي از آينده خلق كنيم بايد خلاقيت خود را پرورش دهيم. چه نياز به به خلاقيت اجتناب ناپذير است، بنابراين در اين دنياي پيچيده كنوني كه در هر رقابتهاي بسيار فشرده جوامع مبتكر و مختلف براي دستيابي به جديدترين تكنولوژي و منابع قدرت هستيم. افراد تيز هوش خلاق و صاحبان انديشه‌هاي نو و جديد همانند گرانبهاترين سرمايه‌ها از جايگاه بسيار بالا و ارزشمندي برخوردار هستند.
هر چه قدر جهاني كه در آن زندگي مي‌كنيم پيچيده‌تر مي‌شود نياز به شناسايي و پرورش ذهنهاي خلاق و آفريننده محسوس و روشنتر مي‌گردد. در همين رابطه نونيامي معتقد است:
«شانسي براي بدست آوردن خلاقيت بالقوه مي‌تواند موضوع مرگ و زندگي هر جامعه‌اي باشد» (گاستون، 1985).
به همين دليل امروزه جامعه، بيش از هر زمان ديگر به افراد خلاق و هوشمند نياز دارد در شرايط كنوني، مسائل خلاقيت از تمرين مسائل در قلمرو روانشناسي آموزشگاهي است.
شیوه های فرزندپروری
در مورد خلاقيت و شناخت كودكان خلاق بايد خاطر نشان سازيم قبل از اينكه كه آتي بتواند خلاق شود بايد شرايط يا محيط مناسب فراهم شود. خصوصيات افراد خلاق و غير خلاق مباحثي چند را در رابطه با محيط خانوادگي با خلاقيت را به بار آورده به طوري كه هم اكنون عقيده بر اين است كه محيط خانوادگي انسان خلاق چيزي سوال محيط خانوادگي آدم غير خلاق مي‌باشد. اين تفاوت مخصوصا در آنچه كه مربوط به روابط والدين و فرزندان مي‌باشد جنبه مشخصتري دارد. براي اين مثال نمونه‌اي را كه توسط شينر (1970) در اين رابطه انجام گرفته است را مي‌آوريم، وي درباره ده دختر تيزهوش و خلاق مطالعه نموده است و به اين نتيجه رسيده است كه خانواده‌هايشان در حدود آنها كنند سختگيري مي‌كنند. اين دختران خواندن را زود آموخته بودند و سرگرمي‌هاي بسيار خلاقانه‌اي داشتند (شعر و نقاشي) و خود را داراي قدرت تخيل بسياري مي‌دانستند.
بين كشورها و گروههاي اجتماعي مختلف، به تفاوتهاي چشمگيري در زمينه روابط والدين و فرزندان يا به عبارت ديگر شيوه‌هاي فرزند پروري برخورديم كه در دهه‌هاي نخست ميلادي (سه دهه نخست) حاضر، روشهاي فرزند پروري تا حدود زيادي زير نفوذ مكتب رفتارگرايي بود. جاي ترديد است كه پدران و مادران زيادي اين شيوه خشك را به كار بسته باشند. اما به هر حال ديدگاه متخصصان آن زمان چنين وده است. (اتكنيسون، 1983).
به نظر مي‌رسد در حال حاضر شاهدند در جهت عكس هستيم و چنين مي‌نمايد كه امروز، والدين احساس مي‌كنند كه ساده گيري پاسخگويي مشكل آنها نيست. به هر حال روابط والدين و كودك يكي از بحثهاي مهم روانشناسي است. البته بايد توجه داشت كه رفتار والدين ابعاد مختلف دارد و فقط شامل تغييرات يكنواخت نمي‌شود.
به طوري كه ممكن است والدين هم فرزند خودشان را دوست بدارند و هم اينكه آنها را طرد نمايند، يا اينكه در حين درست داشتن آنها در انضباط نيز سخت گيري كنند، پاسخ طفل نيز صرفاً به يك جنبه از رفتار والدين با شخصيت آنها ارتباط پيدا نمي‌كند. بلكه ما حصل تركيب عوامل مختلف مي‌باشد. هر چند پيش بيني ويژگيهاي شخصيتي بعدي بر مبنايي روشهاي خاص فرزند پروري بسيار دشوار است اما شواهدي در دست است كه بر اساس آن مي‌توان گفت بدون شك خانواده مهمترين نقش را در كنترل و هدايت تخيل و ظهور خلاقيتها ايفا مي‌كند، با اينكه عوامل ژني، پيدايش استعداد خلاقيت را هر افراد ممكن مي‌سازد معذلك بروز و رشد اين استعدادها تحت تأثير عوامل محيطي قرار دارد. به طوري كه مي‌توان گفت: خلاقيت به عنوان يك استعداد حاصل تعامل پيچيده وراثت و محيط است. (افروز، 1371)
در اين پژوهش برآنيم تا مشخص كنيم كه آيا شيوه‌هاي فرزند پروري با روشهاي كه والدين در تربيت فرزندانشان به كار مي‌برند چه تأثيري بر خلاقيت آنان دارد؟
عوامل موثر در خلاقیت
فهرست مطالب
فصل اول- بررسی تأثیر سبکهای فرزند پروری والدین بر میزان خلاقیت کودکان
مقدمه
بیان مسئله
ضرورت و اهمیت تحقیق
اهداف تحقیق عبارتند از
فصل دوم – پیشینه تحقیق
پیشینه تحقیق
تعریف خلاقیت
مفهوم خلاقیت
نظریه های مربوط به خلاقیت
خلاقیت معمولی و خارق العاده
چه چیزی خلاقیت نیست؟
تفکر خلاق
فرآیند خلاق
عوامل موثر در خلاقیت
عواملی که مانع خلاقیت می شود
روشهای پرورش خلاقیت
ویژگی های کودکان خلاق
اشکال مختلف تخیل و جلوه های خلاقیت در کودکان
الگوی شفیر
۱- والدین مقتدر (همتای ربع اول در الگوی شیفر)
۲- والدین سهل گیر (همتای ربع دوم در الگوی شیفر)
۳- والدین مستبد (همتای ربع سوم در الگوی شیفر)
۴- والدین مسامحه کار بی اعتنا (همتای ربع چهارم در الگوی شیفر)
موقعیت و تأثیر خانواده بر رفتار فرزندان
چگونه رفتارهای ولدین می تواند خلاقیت را برانگیزد
نیل به دستاورد – نه نمره
والدین فعال و مستقل
قدردانی از خلاقیت
تصور ذهنی از آینده
شوخ طبعی
اصول تورنس
شیوه های فرزندپروری
فصل سوم- روش تحقیق
مقدمه
جامعه آماری
نمونه آماری
روش آماری
ابزار تحقیق
پرسشنامه شیوه های فرزند پروری
پایایی و اعتبار آزمون
آزمون سنجش خلاقیت
فصل چهارم – تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه
فرضیه شماره یک بین سبک فرزندپروری مقتدرانه والدین و خلاقیت کودکان رابطه وجود دارد.
جدول شماره ۱ میانگین خلاقیت کودکان با توجه به سبک فرزندپروری والدین
جدول شماره ۲ جدول همبستگی مربوط به فرضیه شماره یک
فرضیه شماره ۲ بین سبک سهل گیرانه والدین و خلاقیت کودکان رابطه وجود دارد.
جدول شماره ۵ میانگین خلاقیت کودکان با توجه به سبک فرزند پروری
جدول شماره ۶ جدول همبستگی مربوط به هزینه شماره ۳
فرضیه شماره ۳ بین سبک فرزند پروری استبدادی والدین و خلاقیت کودکان رابطه وجود دارد.
جدول شماره ۳ میانگین خلاقیت کودکان با توجه به سبک فرزندپروری والدین
جدول شماره ۴ جدول همبستگی مربوط به فرضیه شماره ۲
سئوال ۱ والدین باید به بچه های خود اجازه دهند تا هر آنچه را که می‌خواهند انجام دهند.
جدول شماره ۷ توزیع فراوانی سبک فرزند پروری والدین
سئوال ۲ بچه ها باید فقط از آنچه که والدینشان می گویند پیروی کنند، در غیر این صورت باید آنها را تنبیه کرد.
جدول شماره ۸ توزیع فراوانی سبک فرزند پروری والدین
سئوال ۳ اگر به مشکلات بچه ها توجه شود این دردسر را به دنبال دارد که آنها پرورش شده و انتظارات بیشتری از والدین خواهند داشت.
جدول شماره ۹ توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۴ هرگاه والدین تصمیمی برای بچه ها می گیرند باید دلایل آن را به آنها بگویند.
جدول شماره ۱۰ توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۵ اگر بچه ها نسبت به محدودیتهای ایجاد شده در خانواده اعتراض کردند والدین باید با صحبت کردن آنها را قانع کنند.
جدول شماره ۱۱ توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۶ والدین نباید در کارهای مربوط به بچه ها دخالت کنند چون بچه ها به طور ذاتی راه خودشان را پیدا می کنند.
جدول شماره ۱۲ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۷ اگر بچه ها مطابق میل والدین خود رفتار کنند در آینده افراد موفقی خواهند شد.
جدول شماره ۱۳ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۸ بچه ها باید کاری را که والدین از آنها انتظار دارند انجام دهند اما اگر انتظارات والدین غیر قابل قبول بود باید بتوانند آزادانه با والدین خود مطرح کنند.
جدول شماره ۱۴ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزند پروری والدین
سئوال ۹ وقتی والدین از بچه ها می خواهند تا کاری انجام دهند بچه ها باید بدون چون و چرا آنرا انجام دهند.
جدول شماره ۱۵ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۱۰ والدین نباید بچه ها را در منزل محدود کنند بلکه باید آنها را آزاد بگذارند تا تمام لوازم اطراف خود را دستکاری کنند.
جدول شماره ۱۶ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزند پروری والدین
سوال ۱۱ هرگاه بچه ها برخلاف میل والدین رفتار کردند والدین باید به جای تنبیه آنها را راهنمایی کنند.
جدول شماره ۱۷ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۱۲ والدین خیلی زود باید به بچه ها بفهمانند که رئیس خانواده چه کسی است؟
جدول شماره ۱۸ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۱۳ والدین باید در تصمیم گیریهای مربوط به خانواده فقط آنچه را که خاص بچه ها است انجام دهند.
جدول شماره ۱۹ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۱۴ اگر والدین رفتار و خواسته‌های بچه ها را محدود نکنند بیشتر مشکلات حل می شود.
جدول شماره ۲۰ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۱۵ والدین باید هنگام تصمیم گیری در مورد مسائل و برنامه های خانواده نظر بچه ها را دخالت دهند و از آنها نیز نظرخواهی کنند.
جدول شماره ۲۱ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۱۶ والدین باید بچه هایی که با نظر آنها مخالفت می کنند به شدت برخورد نمایند.
جدول شماره ۲۲ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۱۷ والدین باید به بچه ها اجازه دهند تا در کارهای خودشان تصمیم گیرنده باشند.
جدول شماره ۲۳ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۱۸ شوخی و بازی کردن بچه ها در حضور والدین توهین به آنهاست.
جدول شماره ۲۴ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین.
سئوال ۱۹ بچه ها به بازی و توزیع نیاز دارند برای این کار والدین باید به آنها اجازه دهند هر وقت دلشان خواست از منزل خارج شوند.
جدول شماره ۲۵ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۲۰ باید به بچه ها اجازه داده شود که اگر فکر می کنند نظراتشان از نظرات والدین فرد بهتر است آن را ابراز کنند.
جدول شماره ۲۶ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۲۱ وقتی بچه ها مرتکب اشتباهی می شوند هیچ گاه نباید آنها را سرزنش کرد.
جدول شماره ۲۷ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۲۲ اگر والدین تصمیمی برخلاف میل بچه ها گرفتند در چنین مواردی باید در مورد آن با بچه ها گفتگو کنند و حتی اگر اشتباه کرده بودند آن را بپذیرند.
جدول شماره ۲۸ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۲۳ گاهی اوقات والدین با بچه ها سازش کنند نه اینکه همیشه انتظار داشته باشند که بچه ها با آنها سازش کنند.
جدول شماره ۲۹ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۲۴ بچه ها را باید آزاد گذاشت تا خودشان تجربه کسب کنند.
جدول شماره ۳۰ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۲۵ بعضی از بچه ها ذاتاً بد نیستند و باید طوری تربیت شوند که از والدین خود بترسند.
جدول شماره ۳۱ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۲۶ بچه ها وقتی بزرگ شوند از سخت گیریهای والدین خود سپاسگزاری خواهند کرد.
جدول شماره ۳۲ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۲۷ وقتی بچه ها دچار مشکل و دردسر می شوند (کاری خطایی انجام می دهند) باید بدانند که با مطرح کردن آن مشکل برای والدین خود تنبیه نمی‌شوند.
جدول شماره ۳۳ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۲۸ در مجالس و میهمانی ها باید بچه ها را آزاد گذاشت تا محیط اطراف خود را دست کاری کنند تا حس کنجکاوی آنها ارضا شود.
جدول شماره ۳۴ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۲۹ بچه ها جدول و کوشا نخواهند بود مگر اینکه درباره کارهای آنها سختگیری آنها.
جدول شماره ۳۵ جدول توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
سئوال ۳۰ اگرچه بچه ها تجربه کمی دارند اما گاهی اوقات نظر آنها بهتر از نظر والدین است.
جدول شماره ۳۶ توزیع فراوانی سبکهای فرزندپروری والدین
جدول شماره ۳۷ توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره ۳۸ توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره ۳۹ توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره ۴۰ جدول توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره ۴۱ جدول توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره ۴۲ توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره ۴۳ توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
جدول شماره ۴۴ توزیع فراوانی خلاقیت کودکان
تعاریف نظری واژه ها
فصل پنجم و منابع در این مقاله نمی باشد