فرش بافته های ایران
مقدمه مقاله
فرش اراک از نوع فرش درشت‌بافت و در بهترین فرم آن فرشهای با رجشمار متوسط ۴۰ و به ندرت ۵۰ یا بالاتر است آنچه فرش این منطقه بدان اشتهار یافته حضور نوعی خصلت بومی – منطقه‌ای و کهن براساس استفاده از پشم و رنگ و طرح‌های خام و ساده و تقریباً روستایی است.
قطعاً اگر قرار باشد فرش اراک را آنچنان که طی سالهای شکوفایی و آنچنان که بازارهای دنیا می‌پسندد( قبل از تأثیر تغییردهنده طرح‌های خارجی) در محدوده فرشهای روستایی و یا شهری طبقه‌بندی کنیم قطعاً خصوصیت روستایی این فرش غالب خواهد بود فرش اراک به بافت فرشهای ابریشمی شهره نیست. زیرا استفاده بسیار مناسب از پشم در فرشهایی به غایت ساده و طرح‌های ساده‌تر و رنگ‌آمیزی محدود ولی زیبا این فرش را بی نیاز از آن می‌کرد که برای بالابردن ارزش فرش متوسط به استفاده از مزد اولیه گرانقیمت شود.
آنچه در ولهله نخست در این گزارش به چشم می‌خورد آن است که مسأه رنگ ظاهراً پابه‌پای رشد و توسعه تجارت در مورد فرش مطرح گردیده‌است. در اواسط سلطنت مظفرالدین‌شاه حدود سالهای ۱۳۱۷ ه.ق به دلیل شکایات و مسائلی که در مورد فرش ایران در بازارهای خارج بوجود آمد با مساعدت شاه صدور فرشهای ایرانی که با رنگ جوهری( انیلینی) رنگ شده‌بود به خارج ممنوع شد.
با مرورو عمده آثار مکتوب درباره قالی‌بافی تقریباً‌نشانه‌ی مستقیم و مطمئنی از قالی اصیل سیستان نمی‌یابیم. در آثاری که راجع به قالی بلوچی نوشته شده‌است جسته گریخته و به صورت نامطمئن از یکی در قالی منسوب به سیستان سخن رفته‌است. بافندگی قدیم سیستان مرهوم کوشش در روحیه شاد و پرتوان زن سیستانی بوده‌است.
اما آنچه قالی سیستان را دور از دسترس تحقیق نگهداشته و تغییرات مهم زیست بومی و تاریخی است که منجر به ویرانی این گوشه از میهن ما شده‌است
فهرست مطالب
مقدمه ۱
فصل اول
مشخصات عمومی و مواد اولیه ………. ۲
تغییر درصد میزان کل یافته های اراک به انواع مختلف آن ۳
رنگ و رنگرزی در فرش ……………. ۵
شرح تظلم تجار قالی …………….. ۸
ملاحظات و عقیده کمیسیون …………. ۱۰
بافت و تکمیل ………………….. ۲۰
طرح و نقشه ……………………. ۲۱
طراحان فرش ……………………. ۲۷
فصل دوم
قالی سیستان …………………… ۳۱
قالی کهن سیستان ……………….. ۳۱
قالی کهن سیستان ……………….. ۳۲
سنت سیستانی و قالی ایرانی ………. ۳۴
مبانی شناسایی قالی سیستان ………. ۳۴
گره ترکی و گره فارسی……………. ۳۵
رنگهای قالی سیستان …………….. ۴۱
نقشه های قالی سیستانی ………….. ۴۳
پدیده های استثنایی …………….. ۴۴
آخرین حلقه ……………………. ۴۶
تنوع نقش ……………………… ۴۶
نقش های سیستانی و وابستگی قومی ….. ۴۹
برخی واژه ها و اصطلاحات در فرشبافی . ۵۲
برخی اصطلاحات در ابعاد و اندازه ها .. ۵۳
خلاصه و نتیجه گیری ……………… ۵۴