محاسبه ارزش افزوده تولید تابلوهای برق در شرکت خزر برق براساس مدل زنجیره ارزش مایکل پورتر
چکیده
بنگاهها بدنبال راهی هستند تا با ایجاد مزیت رقابتی و کاهش هزینه های تولید ،در بازار های هدف نسبت به رقبا سهم بیشتری داشته باشند.مدل زنجیره ارزش مایکل پورترابزار مناسبی بودکه درسال ۱۹۸۵ برای ارزیابی وتعیین حوزه های کسب و کارمعرفی شد.این مدل کمک می کند تا تحلیل دقیق تری از سازمانها و شرکتهایی که توان ایجاد ارزش و مزیت رقابتی را دارندداشت.
زنجیره ارزش مجموعه‌ای از عملیاتهایی است که در یک صنعت به صورت زنجیرگونه انجام می پذیرد تا به خلق ارزش منجر شود.محصولات از میان حلقه های این زنجیره عبور می کنند و در هر حلقه ارزشی به محصول نهایی افزوده می گردد.
معمولاً، هر حوزه کسب و کاری می بایست یک زنجیره ارزش داشته باشد، به این معنی که شرکت های متنوع (از لحاظ نوع کسب و کار)، چندین زنجیره ارزش دارند، که به طور افقی یا عمودی با هم ارتباط دارند یا اگر استراتژی تنوع، خطوط کسب و کاری مستقل از هم را ایجاد نماید،
از این مدل می‌توان برای دسته‌بندی و شناسایی فعالیتها و محاسبه میزان افزایش ارزش افزوده هرفعالیت استفاده کرد.اگر شرکتی بتواند درشناسایی وتحلیل فعالیتهای ارزش زای تولیدی بدرستی عمل کند و آن را مدیریت کند،در این صورت می تواند میزان تاثیرهر فعالیت در فازهای تولید را محاسبه و جهت حذف یا توسعه فعالیتی خاص با آگاهی کامل از وضعیت موجود و نتیجه آتی اقدام نمود..
در این تحقیق بر مبنای مدل پورتر فعالیتهای ارزش زای شرکت خزر برق در دو بخش اصلی وفرعی شناسایی و هزینه های فعالیتها در هر فاز ومجموع آنها وهمچنین میزان ارزش افزایی هر فعالیت و هر فاز و در نهایت در انواع محصولات این شرکت به طور جداگانه دقیق محاسبه میگردد.شرکت خزر برق می تواند از نتایج بدست آمده در اصلاح فرآیند تولید و تغییر در میزان تولید انواع محصولات و همچنین بازنگری در بخشهای فروش وخدمات پس از آن ،استفاده نماید.
کلمات کلیدی
زنجیره ارزش مایکل پورتر- هزینه یابی براساس فعالیت- استراتژی تنوع- حوزه های کسب و کار- ارزش افزوده
مقدمه
منابع دراختیار بشر محدود میباشد و رقابت جهانی برای تصرف سهمبیشتر بازار از سوی شرکتها شدت گرفته است،داشتن یک استراتژی رقابتی موثر برای یک شرکت بسیار ضروریست. تعدد بنگاه ها و شیوه های نوین تولید، استفاده از منابع را بیشتر و سریعتر کرده است.رقابت بین شرکتها برای دستیابی به منابع بیشتر ، بیش از پیش بالا گرفته است. ازطرفی شرکتها بدنبال راهی برای ایجاد مزیت رقابتی از طریق کاهش هزینه های تولید و کسب سود ( ارزش افزوده) بیشتر درفرایند تولیدشان هستند.
یکی از مدل هایی که برای محاسبه میزان ارزش افزوده تولید سازمان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد مدل زنجیره ارزش پورتر است. در این مدل حوزه‌های کاری مهم در بنگاه شناسایی و طبقه‌بندی می‌شوند. آقای پورتر این مدل را در برای موسسات و شرکتهای تولیدی و رقابتی مطرح نمود، از مفاهیم مطرح شده در این مدل می‌توان برای دسته‌بندی و شناسایی فعالیتها و محاسبه میزان افزایش ارزش افزوده هرفعالیت استفاده کرد.
زنجیره ارزش مجموعه‌ای از عملیاتهایی است که در یک صنعت به صورت زنجیرگونه انجام می پذیرد تا به خلق ارزش منجر شود.محصولات از حلقه های این زنجیره عبور می کنند و در هر حلقه، ارزشی به محصول نهایی افزوده می گردد. باید دقت کرد تا زنجیره ارزش با هزینه یابی بر اساس فعالیت های اشتباه نشود.مدل زنجیره ارزش مایکل پورتر کمک می کند تا بتوانیم تحلیل دقیق تری از سازمانها و شرکتهایی که توان ایجاد ارزش و مزیت رقابتی دارند داشته باشیم .
به هر حال مدل زنجیره ارزش در دهه‌ی ۹۰ رشد چشمگیری پیدا کرد و تبدیل به اولین ابزار مدیران در مدیریت استراتژیک شده بود. امروزه نیز در صنایع مختلف از قبیل مبلمان – صنعت خودروسازی وحتی تولیدات کشاورزی و آزمایشگاهی بدنبال بهره بردن از مدل زنجیره ارزش مایکل پورتر هستند و همچنین عوامل مختلفی که بر این زنجیره مرتبطند شناسایی و میزان تاثیر آنها نیز محاسبه می گردد مثل تاثیرفناوری اطلاعات بر زنجیره ارزش در شرکت پترونت ، شرکت سازه اطلاعات سازمانی.
مجموعه حوزه‌های کاری تشکیل‌دهنده زنجیره ارزش در بنگاه‌های مختلف تاثیرات متفاوتی بر ارزش و توان رقابتی و اجرایی ایجاد شده بجا می‌گذارند.
می‌توان نتیجه گرفت بکارگیری مفهوم زنجیره ارزش منجر به شکل‌گیری نگاه یکپارچه به فعالیتها و وظایف مختلف و به تبع آن منابع سازمان میگردد. این امر کمک می‌نماید که منابع سازمان در جهت مزیت‌های سازمان مورد توجه و ارزیابی قرار گیرند. از آنجایی‌که زنجیره ارزش برای بنگاه‌های مختلف متفاوت است لذا اگر شرکتی بتواند درشناسایی وتحلیل فعالیتهای ارزش زای تولیدی بدرستی عمل کند و آن را مدیریت کند،در این صورت می تواند میزان تاثیرهر فعالیت در فازهای تولید را محاسبه و جهت حذف یا توسعه فعالیتی خاص با آگاهی کامل از وضعیت موجود و نتیجه آتی اقدام نمود. معمولاً زنجیره ی ارزش یک شرکت به زنجیره ی ارزش شرکتهای دیگر متصل می شود و خود عضوی از زنجیره ای بزرگتر است. عده ای معتقد هستند استفاده از واژه ی شبکه به جای زنجیره بهتر است .
رویکرد زنجیره ارزش در تحلیل فعالیتهای درون سازمانی ابزاری موثر در شناخت نقاط ضعف و قوت و تصمیم گیری درمورد هریک از این فعالیتهاست.
با در دست داشتن کلیه فعالیتهای مرتبط با تولید و میزان هزینه های آنها و میزان هزینه کل و در نتیجه ارزش افزوده نهایی که از هر واحد محصول خواهیم داشت می توان میزان ارزش افزایی هر فعالیت را محاسبه کرد.از این طرق می توانیم درصد سود دهی هر فعالیت را بدست آوریم.
فهرست مطالب
فصل اول: طرح تحقیق ۱
۱-۱- مقدمه ۲
۱-۲- بیان مسئله ۳
۱-۲-۱- شناسایی فعالیتهای شرکت ۴
۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق ۴
۱-۴- هدف کلی و اهداف جزئی تحقیق ۵
۱-۵- سوال یا فرضیه تحقیق ۵
۱-۶- چارچوب نظری و مدل تحلیلی تحقیق ۶
۱-۷- تعریف عملیاتی و نظری٬ اصطلاحات ۷
۱-۷-۱- فعالیتهای اصلی ۸
۱-۷-۲- فعالیتهای حمایتی ۸
۱-۸- قلمرو زمانی ومکانی تحقیق ۹
فصل دوم: ادبیات تحقیق ۱۰
۲-۱- مقدمه ۱۱
۲-۲- مدل زنجیره ارزش پورتر ۱۱
۲-۲-۱- ملاحظات مدل پورتر ۱۳
۲-۲-۲- ارزش افزوده چیست ۱۳
۲-۲-۳- روش‌های محاسبه ارزش افزوده]۲۳ ۱۳
۲-۳- نگرش زنجیره ارزش در طراحی زنجیره تامین ۱۵
۲-۴- علت استفاده پورتر از زنجیره ارزش ۱۵
۲-۵- حاشیه سود]۳۰ ۱۶
۲-۶- زنجیره تامین ۱۷
۲-۷-ایجاد مزیت در هزینه بر اساس زنجیره ارزش ۱۷
۲-۸- طراحی مدل زنجیره ارزش در ابعاد کلی صنعت ۲۰
۲-۹- ده عامل پیشران در هزینه ها ۲۱
۲-۱۰- مدل مفهومی زنجیره ارزش تسهیم اطلاعات ۲۱
۲-۱۱- چه مواردی هزینه فعالیت های زنجیره ارزشی را تعیین می نمایند ۲۴
۲-۱۱-۱- محرکهای ساختاری هزینه ۲۵
۲-۱۱-۲- محرکهای اجرایی هزینه ۲۵
۲-۱۱-۳- رقابت هزینه ای ۲۶
۲-۱۱-۳-۱- سه بخش در زنجیر ارزشی شرکت تفاوت هزینه بر حسب رقبا ۲۶
۲-۱۱-۳-۲- تصحیح معایب هزینه ای مربوط به عرضه کننده ( فروشنده ۲۶
۲-۱۱-۳-۳- اصلاح معایب هزینه های داخلی ۲۶
۲-۱۲- تجزیهوتحلیلزنجیرهارزش ۲۹
۲-۱۳- زنجیره ارزش و تجزیه و تحلیل هزینه ۳۰
۲-۱۴- تعریفزنجیرهارزشبهمنظورتجزیهوتحلیلهزینه ۳۰
۲-۱۴-۱- رفتار هزینه ها ۳۱
۲-۱۵- پیشینه تحقیق ۳۱
۲-۱۵-۱- تحقیقات داخلی ۳۱
۲-۱۵-۱-۱- تحلیلزنجیرهارزشدرخوشهمبلمانتهران ۳۱
۲-۱۵-۱-۲- مقالهتاثیراتفناوریاطلاعاتبرزنجیرهارزشسازمانی ۳۴
۲-۱۵-۱-۲-۱- برنامه ریزی منابع انسانی چیست ۳۴
۲-۱۵-۱-۲-۲- تحلیلزنجیرهارزشصنایعفرآوریسیبزمینیاستاناردبیل.]۲۰ ۳۶
۲-۱۵-۲- تحقیقات خارجی ۴۰
۲-۱۵-۲-۱- نوآوری زنجیره ارزش ۴۰
۲-۱۵-۲-۲- زنجیره ارزش ۴۰
۲-۱۵-۲-۳- راهنمایی برای تحلیل زنجیره ارزش ۴۰
فصل سوم:روش تحقیق ۴۲
۳-۱- روش تحقیق: کاربردی- توصیفی ۴۳
۳-۲- جامعه آماری ۴۳
۳-۳- متغیرها ۴۳
۳-۴- ابزار جمع آوری اطلاعات ۴۳
۳-۵- روایی ابزار ۴۴
۳-۶- مراحل اجرا ۴۴
۳-۷- روش محاسباتی ۴۴
۳-۷-۱- نحوه محاسبه ارزشافزوده ۴۵
۳-۷-۱-۱- روش تفریقی ۴۵
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری ۴۶
۴-۱- مقدمه ۴۷
۴-۱-۱- انواع تابلو ها از نظر سطح ولتاژ ۴۷
۴-۲- بررسی سوال فرعی اول تحقیق ۴۸
۴-۲-۱- مرحله اول تدارکات ورودیها ۴۸
۴-۲-۲- مرحله دوم:عملیات ساخت و تولید ۴۹
۴-۲-۲-۱- قسمت های مختلف کارگاه تابلو سازی ۴۹
۴-۲-۲-۱-۱- قسمت فلز کاری ۴۹
۴-۲-۲-۱-۲- قسمت رنگ ۵۰
۴-۲-۲-۱-۳- قسمت مونتاژ الکتریکی ۵۲
۴-۲-۳- مرحله سوم: تدارکات خروجی ۵۳
۴-۲-۴- مرحله چهارم: بازاریابی و فروش ۵۳
۴-۲-۵- مرحله پنجم :خدمات پس از فروش ۵۳
۴-۳- بررسی سوال دوم فرعی ۵۴
۴-۳-۱- مرحله اول : تدارک ورودیها ۵۴
۴-۳-۲- مرحله دوم: ساخت و تولید ۵۶
۴-۳-۲-۱- لیست هزینه های مراحل تولید درانواع محصولات ۵۸
۴=۳-۳- مرحله سوم:تدارکات خروجیها ۶۸
۴-۳-۴- مرحله چهارم:بازار یابی وفروش ۷۰
۴-۳-۵- مرحله پنجم: خدمات پس از فروش ۷۱
۴-۴- بررسی سوال سوم فرعی ۷۴
۴-۴-۱- سهم ومیزان هرکدام ازفعالیتهای ارزشی درارزش افزوده کل ۷۴
۴-۴-۲- محاسبه در صد هزینه های هر فاز ۷۴
۴-۴-۳- درصد ارزش افزوده هر فعالیت در انواع محصول ۷۷
۴-۴-۴- درصد ارزش افزوده ایجاد شده در انواع محصولات ۸۲
فصل پنجم:نتیجه گیری ۸۴
۵-۱- مقدمه ۸۵
۵-۲- مقایسه با دیگر تحقیقات ۸۶
۵-۲-۱- شرکت خزر برق ساحل ۸۶
۵-۲-۲- مبلمان خوشه تهران ۸۶
۵-۲-۳- شرکت خودرو سازی ایران ۸۶
۵-۲-۴- زنجیره ارزش صنایع منتخب استان اردبیل ۸۷
۵-۲-۵- بهبود مستمر زنجیره های ارزش – تأمین ۸۷
۵-۲-۶- تاثیرات فناوری اطلاعات بر زنجیره ارزش ۸۷
۵-۲-۷- نوآوری در زنجیره ارزش ۸۸
۵-۲-۸- زنجیره ارزش ۸۹
۵-۲-۹-راهنمایی برای تحلیل زنجیره ارزش ۸۹
۵-۳- محدودیتهای تحقیق ۸۹
۵-۴- محدودیتهای محقق ۹۰
۵-۵- پیشنهاد به شرکت خزر برق ۹۱
۵-۶- پیشنهاد به دیگر محققین ۹۱
۵-۷- نتیجه گیری ۹۲
منابع ۹۳
فهرست جدول ها
جدول (۴-۱)لیست هزینه های ساخت تابلو ۱۶۰ آمپر ۵۸
جدول (۴-۲) لیست هزینه های ساخت تابلو ۲۵۰ آمپر ۶۰
جدول (۴-۳)لیست هزینه های ساخت تابلو ۴۰۰ آمپر ۶۲
جدول (۴-۴)لیست هزینه های ساخت تابلو ۶۳۰ آمپر ۶۵
جدول (۴-۵) هزینه های هرفاز تولید در انواع محصولات شرکت ۶۸
جدول (۴-۶) هزینه های هرفاز از زنجیره ارزش تابلو برق ۷۳
جدول (۴-۷)در صد هزینه های هر فاز از زنجیره ارزش ۷۵
جدول (۴- ۸ )میزان ارزش افزوده هر فاز از زنجیره ارزش(به تومان ۷۶
جدول (۴-۹)درصد ارزش افزوده هر محصول (به تومان ۸۳
فهرست نمودارها٬ عکسها و نقشه ها
شکل( ۱-۱ ) زنجیره ارزش مدل پورتر]۱۸ ۶
شکل (۱-۲ )زنجیر هارزش تابلوهای برق شرکت خزر برق ۷
شکل( ۲ – ۱) سیستم زنجیره ارزشی ۲۵
شکل(۲-۲)زنجیرهارزشجهانیمبلمانچوبی ۳۲
شکل(۴- ۱)زنجیره ارزش تابلو برق شرکت خزر برق ۴۸
شکل(۴ – ۲) مراحل اجرایی سیستم شستشو و رنگ ۵۱
شکل(۴- ۳)زنجیره ارزش در بخش تدارک ورودیها ۵۴
شکل (۴– ۴)زنجیره ارزش فاز ساخت و تولید ۵۷
شکل(۴-۴)زنجیره ارزش در بخش تدارک خروجیها ۶۹
شکل(۴-۵ )زنجیره ارزش در بخش بازاریابی وفروش ۷۰
شکل(۴-۶)زنجیره ارزش در بخش خدمات پس از فروش ۷۲
شکل(۴-۷)درصد ارزش افزوده هر مرحله از زنجیره ارزشدرتابلو برق ۱۶۰آمپر ۷۷
شکل(۴-۸)درصد ارزش افزوده هر مرحله از زنجیره ارزشدرتابلو برق ۲۵۰آمپر ۷۸
شکل(۴- ۹)درصد ارزش افزوده هر مرحله از زنجیره ارزشدرتابلو برق ۴۰۰آمپر ۷۹
شکل(۴-۱۰)درصد ارزش افزوده هر مرحله از زنجیره ارزشدرتابلو برق ۶۳۰آمپر ۸۰
شکل(۴-۱۱) درصد ارزش افزوده در انواع محصولات ۸۱