مقاله بررسی اقتصاد اسلامی از نظر عدالت
عدالت اقتصادی از نظر افلاطون، ارسطو و اسلام
چکیده
در ساحت روابط اقتصادی، پدیده‌های نابهنجاری از قبیل بیکاری، عدم تثبیت قیمت‌ها، کاهش ارزش پول ملّی و…،. نمودهایی از بی‌عدالتی اقتصادی به شمار می‌آید؛ از این رو یکی از دغدغه‌های اندیشه‌وران اقتصادی، هماره عدالت اقتصادی بوده و هست. در این مقاله سعی شده است ماهیت عدالت اقتصادی از نظر افلاطون، ارسطو از متفکران اجتماعی یونان، و دیدگاه اسلام، ارزیابی قرار شود.
واژگان کلیدی: عدالت، حقوق، تناسب، شایستگی.
مقدّمه
عدالت اقتصادی، یکی از مسائل حیاتی جامعه بشری، و در سطح مباحث نظری از گذشته دور تاکنون مورد توجه ویژه اندیشه وران اقتصادی بوده است. دست نامرئی آدام اسمیت و عدم دخالت دولت و نظریه‌های اقتصاد رفاه در اقتصاد آزاد،. و الغای مالکیت خصوصی ابزار تولید (سرمایه) در اندیشه سوسیالیزم، هماره بیانگر دغدغه متفکران اقتصادی درباره عدالت اقتصادی است. کاهش فقر و فاصله طبقاتی و تحقّق عدالت نسبی در مناسبات اقتصادی، آن‌ها را وا داشته است. که چنین نظریات متفاوت و در عین حال زمینه ساز هدف پیشین را ارائه دهند.
بین فیلسوفان یونان، افلاطون و ارسطو درباره مسائل اساسی جامعه همانند حکومت، اقتصاد،. تعلیم و تربیت، هنر به طور روشن اظهار نظر کرده‌اند و می‌توان گفت دارای نظریه منسجم هستند.
اسلام نیز در آموزه‌های خود به‌طور طبیعی خطوط اساسی آن را بیان کرده است. از این رو این مقاله در صدد تبیین نظریات افلاطون و ارسطو از فیلسوفان یونان و اندیشه اسلامی درباره عدالت اقتصادی و مقایسه و نقد آن‌ها بر آمده است.
فهرست
چکیده
مقدّمه
نظریه افلاطون
نقد نظریه افلاطون
نظریه ارسطو
أ. نقد اشتراکیت افلاطون
ب. اقسام عدالت
1- عدالت کلّی
2- عدالت توزیعی
3- عدالت تعویضی
خلاصه نظریه ارسطو
نقد نظریه ارسطو
اسلام و عدالت اقتصادی
أ. رابطه حقّ و عدالت
ب. شناخت تحلیلی حق
ج. حقوق اقتصادی متقابل بین حاکمیت و ملّت
موانع عدالت اقتصادی
خلاصه و نتیجه‌گیری
منابع و مآخذ