بررسی همبستگی بین هوش و خلاقیت دانش آموزان
چکیده مقاله
در این تحقیق به بررسی رابطه هوش و خلاقیت و همچنین مقایسه بهره هوشی و خلاقیت دانشآموزان دختر و پسر پرداخته شده است.
جامعه آماری ما در این تحقیق دانشآموزان دبیرستانی شهرستان اسلامشهر میباشد.
حجم نمونه ما در این تحقیق ۱۰۰ نفر میباشد که از این ۱۰۰نفر پسر ۵۰ نفر و ۵۰ دختر میباشند.
و جهت انتخاب نمونهها از نمونهگیری خوشهای استفاده شده است.
در این پژوهش از آزمونهای ریون برای سنجش هوش و آزمون خلاقیت تورنس جهت شنجش خلاقیت دانشآموزان مقطع دبیرستانهای شهرستان اسلامشهر استفاده گردیده است.
در این پژوهش چهار فرضیه مطرح گردیده است.
۱- بین میزان بهره هوشی و خلاقیت دانشآموزان پسر همبستگی وجود دارد. نتایج تحیق حاضر نشان میدهد که ضریب همبستگی محاسبه شده بین بهره هشی و خلاقیت دانشآموزان پسر (۴۳%) که در سطح (۱%) میباشد، معنادار میباشد.
۲- بین میزان بهره هوشی و خلاقیت دانشآموزان دختر همبستگی وجود دارد. نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد که ضریب همبستگی محاسبه شده بین میزان بهره هوشی و خلاقیت دانش آموزان دفتر (۹%) که در سطح (۱%) میباشد، معنادار است.
۳- بین میزان بهره هوشی دانش آموزان دختر و پسر تفاوت وجود دارد. نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد که t محاسبه شده میزان بهره هوشی دانش آموزان دختر و پسر (۵۷۵/۰) در سطح (۵/۰) معنادار نیست، یعنی بین آنها تفاوت معناداری وجود ندارد.
۴- بین میزان خلاقیت دانش آموزان دختر و پسر تفاوت وجود دارد. نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد که t محاسبه شده میزان خلاقیت دانش آموزان دختر و پسر (۰۸/۲) در سطح (۵/۰) معنادار میباشد.
مقدمه :
با اینکه روانشناسان و محققین در اهمیت خلاقیت در بین افراد اجتماع پی بردهاند، با این وصف خلاقیت از جمله موضوعاتی است که در تحقیقات علمی کمتر مورد توجه قرار میگیرد. این علامت ممکن است به دلایل زیر باشد.
۱- وجود عقاید سنتی مبتنی بر ارثی بودن این پدیده و بیاثر بودن تربیت بر روی آن.
۲- قامت افرادی که دارای این قدرت هستند و توجه محققین در پدیدههایی که اکثریت را در بر میگیرد.
۳- اعتقاد به اینکه افراد باهوش در زندگی موفقتر از افراد خلاق هستند، به دلیل آنکه اکثر آنها تحصیلات عالی کرده و در رفاه مادی به سر میبرند، در صورتیکه افراد خلاق اغلب در فقر زندگی میکنند، از نظر اقتصادی در تنگنا بوده و در فقر هم میمیرند و در نتیجه نبودن رغبتی در پرورش افراد خلاق بوجود میآید.
۴- مطالعه و اندازهگیری خلاقیت بسیار مشکل است.(خانزاده، ۱۳۵۹، ص ۱۰)
باوجود مسائل فوق مطالعه خلاقیت بینتیجه مانده تا اینکه دانشمندان به این نکته پی بردند که افراد خلاق به خوبی میتوانند منشاء رشد و توسعه در زمینههای تجاری صنعتی، اقتصادی باشند. با توسعه تحقیقات علمی در زمینه خلاقیت بر روی بسیاری از عقاید سنتی از جمله این عقیده که خلاقیت منشاء ارثی دارد و قابل پرورش نیست خط بطلان کشیده شد آموزش میگوید : خلاقیت کودکان امری همگانی است در حالیکه در بین بزرگسالان تقریباً وجود ندارد. خود به خود این سوال پیش میآید که چه میشود این توانایی عظیم و همگانی، بشری شود. این همان سوالی است که انسان را درباره اندیشه «الکساندر دوما» به تأمل وا میدارد (خانزاده، ۱۳۵۹، ص ۱۲و۱۱).
مزلو خلاقیت را چنین تعریف کرد. خلاقیت در ابتدا از روان، هوشیار سرچشمه میگیرد. ایدههای تازه یا نوآوری های واقعی است که با آنچه در حال حاضر وجود دارد، کاملاً متفاوت است.
رولومی چنین نظر داده است که فرایندههای خلاقیت نیز عقلانی نبوده، بلکه فوق عظلانیاند.
فعالیتهای فکری، ارادی، عاطفی را گرد هم آورده و به تحرک وامیدارد. وی معتقد است تفکر خلاق، نمایش بالاترین درجه سلامتی عاطفی بوده و عبارت از ابراز وجود افراد سالم در جریان خودسازی و تکامل تعیین خودش است. (تورنس- ترجمه قاسم زاده.۱۳۷۲٫ ص۱۸).
مطالعات اخیر نشان میدهد که خلاقیت و هوشبهر آن طور که برخی از سولفان ادعا میکنند با هم تباین ندارند. در حقیقت هیچ خلاقیت آشکاری نیست که با هوشبهر لااقل ۱۲۰ همراه نباشد. ولی در هوشبهرهای بالاتر از ۱۲۰ همبستگی بین خلاقیت و هوشبهر کاهش مییابد.(تورنس، ترجمه قاسم زاده، ۱۳۷۲ بررسیهای به عمل آمده نشان دهنده اینست که پسرها خلاقیت بیشتری نسبت به دخترها از خود نشان دادهاند.
مخصوصاً در دوره کودکی قسمت عمده این اختلاف ناشی از روشهای متفاوت تربیتی است که نسبت به آنها اعمال میشود. به پسرها فرصتهای بیشتری برای استقلال داده میشود. و با نشان دادن ابتکار و استعداد بیشتر مورد تشویق والدین و معلمان قرار میگیرند.
اکثر خانوادهها شیوههای محافظه کارانه و سازگارتری را تقویت میکنند. از بین آزمونهای موجود برای اندازهگیری خلاقیت آزمون تورنس بالاترین کاربرد را داشته است. (خانزاده، ۱۳۵۹، ص ۶۱،۶۰)
در این پژوهش سعی شده است که همبستگی بین هوش و خلاقیت دانشآموزان مورد بررسی قرار گیرد.
«بیان مسئله»
نیروی خلاقی هر جامعه بزرگترین و پرارزشترین سرمایه است که هر جامعه در اختیار دارد.
همچنین این افراد در زمینه توسعه تجاری، صنعتی و اقتصادی میتوانند نقش موثری داشته باشند. جامعه نیاز مبرم به حل مشکلات اجتماعی دارد و با دید اقتصادی متوجه میشویم که حل این گونه مشکلات به راحتی امکانپذیر نمیباشد و به خلاقیت نیاز دارد.
همبستگی بین هوش و خلاقیت بالاست اما مطلق نیست. کودکانی که دارای بهره هوشی پایین و حتی متوسط هستند از خلاقیت کم یا متوسط برخوردارند. اما لزوماً عکس این موضوع صادق نیست. بهره هوشی بالا همیشه به معنای خلاقیت بالا نیست. از اینرو بهره هوشی بالای ۱۳۵ که در بسیاری از برنامههای ویژه کودکان با استعداد مورد استفاده قرار میگرفت، احتمالاً برای کودکان کاملاً خلاق بسیار بالاست و بیشتر آنها را کنار میزند.
فهرست مطالب
تقدیم و تشکر
چکیده تحقیق
فصل اول : کلیات تحقیق
مقدمه ۴
بیان مسئله ۸
اهمیت تحقیق ۱۰
اهداف تحقیق ۱۰
فرضیههای تحقیق ۱۱
تعاریف نظری و عملیاتی واژهها ۱۱
فصل دوم : (ادبیات و پیشینه تحقیق)
تعریف خلاقیت ۱۴
ماهیت استعداد خلاق ۱۶
رابطه خلاقیت و محیط خانوادگی ۱۸
مردان و زنان خلاق ۱۹
روشهای پرورش خلاقیت ۲۰
عوامل موثر بر خلاقیت ۲۲
تمرکز به عنوان کلید خلاقیت ۲۵
برای پرورش خلاقیت کنکاش مغزی بهترین خلاقیت است ۲۵
محیط مساعد برای ایجاد رفتار خلاق ۲۸
عواملی که مانع خلاقیت میشوند ۲۹
خلاقیت و هوش ۳۳
هوش چیست ۳۸
تقسیمات و طبقهبندی هوش ۳۸
عوامل موثر بر رشد و پرورش هوش ۴۰
تحقیقات انجام شده ۴۵
فصل سوم : (روش اجرای تحقیق
جامعه آماری ۴۹
نمونه و روش نمونهگیری
ابزار اندازهگیری (اعتبار آزمون) ۴۹
روش جمعآوری اطلاعات ۵۱
روش آماری ۵۲
فصل چهارم : (تجزیه و تحلیل دادهها)
توصیف دادهها ۵۴
فصل پنجم :
مقدمه ۶۲
خلاصه تحقیق ۶۲
یافتههای تحقیق ۳
پیشنهادها ۶۵
محدودیتها ۶۶
منابع ۶۸
ضمائم
فهرست جداول
جدول ۱-۴ میانگین و انحراف استاندارد دانشآموزان پسر در حوزه هوش و خلاقیت ۵۴
جدول ۲-۴ میانگین و انحراف استاندارد دانش آموزان دختر در حوزه هوش و خلاقیت ۵۴
جدول ۳-۴ آزمون معناداری ضریب همبستگی دانشآموزان پسر در حوزه هوش و خلاقیت ۵۸
جدول ۴-۴ آزمون معناداری ضریب همبستگی دانش آموزان دختر در حوزه هوش و خلاقیت ۵۹
جدول ۵-۴ آزمون t مستقل جهت مقایسه میانگین نمرات پسران و دختران در حوزه هوش ۵۹
جدول ۶-۴ آزمون t مستقل جهت مقایسه میانگین نمرات پسران و دختران در حوزه خلاقیت ۶۰
فهرست نمودارها
نمودار شماره ۱ : نمودار چند ضلعی نمرات دانشآموزان دختر و پسر در حوزه هوش ۵۵
نمودار شماره ۲: نمودار چند ضلعی نمرات دانش آموزان دختر و پسر در حوزه خلاقیت ۵۵
نمودار شماره ۳: نمودار چند ضلعی نمرات پسران در حوزه هوش ۵۶
نمودار شماره ۴ : نمودار چند ضلعی نمرات پسران در حوزه خلاقیت ۵۶
نمودارشماره ۵ : نمودار چند ضلعی نمرات دختران در حوزه هوش ۵۷
نمودار شماره ۶ : نمودار چند ضلعی نمرات دختران در حوزه خلاقیت ۵۷